İlk okuma yazma öğretiminde ses ve hecelere vurgu yaptığımı ve çocukların bu süreçte çok yavaş ilerlediğini ve sıkıldığını farkettim. Benim içinde özellikle son bir haftadır dersler sıkıcı geçiyor ve bir arpa boyu yol alamıyoruz. 1. grupta ne güzeldi oysaki. Zorlanmadan yazabiliyorlardı Ela'yı Lale'yi el eleyi. Bu sebeple [linkler sadece üyelerimize görünmektedir.] konu başlığında uzun.r öğretmenimin uyguladığı yöntemin çok daha yararlı ve eğlenceli olduğu sonucuna vardım.
Aynı konu başlığında baran2 öğretmenimin örnek ders işlemesine yönelik ekteki yaka kartlarını yaptım. Baran2 öğretmenimin ders işleyiş şekli açıklaması:
"Bugün ilk defa çocuklarımın sıkılmadığını gördüm ve mutlu oldum.Uzun.r hocamın uygulamasını yaptık sınıfta oyun oynadık kahkahalar içindeydik Önce tüm öğrendiğimiz özel isimleriyle yaka kartı hazırladım sınıftan öğrenilerin yakalarına taktık Nil İnal Lale ELA Ata ALİ tALAT oldular bütün gün yakalrındaydı hatta bir kızım öğle arası annesine ben Laleyim demiş.Hatta bu lızım lale değil hep lala yazıyordu bugün beni şaşırttı.Artık şaşırmıyor.yARIN DA BU İSİMLERİ BAŞKA ÖĞRENCİLERE TAKACAĞIM yeni seslerle isimler çıktıkça bunu devam ettireceğim çok zevk aldılar.Nane getirdik sınıfa tattık elledik aldık cümlleler oluşturduksonra naneyi poşetle nane kartına yapıştırdık . Nil ile Ata el ele tutuştu,cümleler yazdık.ALİ yi Ail yazan bir oğluma Ali yaka kartını taktım çok etkili oldu.Bir öğrenciyi eşarp ve bastonla nine yaptık yakasına nine kartı yazısı taktık.Bir öğrenci anne oldu bebek uyuttuk.At çiftliğine gittik atlara kartondan yaptığımız nalları taktık.Bugün nal İnal Nil nane nine anne öğrendik ve hepsi okuyup yazabiliyor şooook oldum.Önveden bu kadar fazla sözcüğü öğrenemiyorlardı.Oyun çocuğun gıdasıdr.sözü bugüne çok uydu.Çook mutluyum.Hiç sinirlenmeden bir gün geçirdim.Bir mıknatıslı yazı tahtası aldırmıştım teneffüslerde bol bol yazdılar.Çocuklar bugün çok eğlendiler.Uzun.r hocama ve görüşlerini paylaşan arkadaşlara çok teşekkürler."
Bu uygulamada uzun.r öğretmenimin yöntemini kullanacağım :
"benim uygulamamda heceleme yok öğretmenim.heceleme bizim kendi öğrenciliğimizde öğrendiğimiz bu yüzden vazgeçemediğimiz bir yanlış uygulamadır.İnsanımızın kitap okumayı sevmemesinin nedeni yavaş okuyup,okuduğundan sıkılmasıdır.hızlı okumanın engeli de hecelemedir.göz tüm kelimeyi görebilir.biz öğrencilerimizi hece görmeye,hatta ses görmeye gördüğü sesi uzun uzun söylemeye alıştırırsak;okuma yazma süreci bittiğinde yavaş ve heceleyerek okurlar,okuduklarını anlayamaz,problem çözemezler.(e,l,a,t) verilirken öğrencilerin ezberlemiş olduğunu sezmek normaldir.biz de aslında ezber okuyoruz.yazılışını bildiğiniz bir kelimenin yanlış yazılışını bile doğru okuyoruz.kelime sayısı az iken ezberleyebilirler ama ses verdikçe kelime çoğalacak ve ezberlemekten vazgeçecekler.ben sesi sezdirme aşamasında gereği kadar görsel kullanıyorum.sesin geçtiği bir hikaye,şarkı,tekerleme kullanıyorum.sesi yazıp,okuduktan sonra anlamlı kapalı heceye ulaşıyoruz.kapalı hece aynı zmanda bir kelime onunla hemen cümle ,metin çalışması yapıyorum.meb türkçe birinci sınıf kılavuzunda da gösterildiği gibi açık heceye ulaşıyoruz.ancak heceyi yazma ayrıca okuma yapmıyoruz.açık hecenin kullanıldığı kelimeye ulaşıp okuyup yazıyoruz.her kelimeyi 3 satırdan fazla yazmıyoruz.bunun için de güzel ve doğru yazan 3 satır,yanlış olan düzeltene kadar 4-5-6 satır yazar diyorum.yazarken renkli kalemler kullanıyoruz.renkler her satırda değişiyor.isteyen istediği rengi kullanıyor.sınıfımda silgi kullanılmasına izin vermiyorum.yanlış yazma ,silme alışkanlığı oluşmuyor.her gün tekrar yapıyoruz.eve 6 cümleyi geçmeyecek metinler gönderiyorum.eğlenceli etkinlikler vazgeçilmezimiz.oluşan kelimelerle ilgili mandala yapıyorum,boyuyoruz,boyarken kelimeleri okuyup birleştiriyoruz.tombala oynuyoruz,ulaştığımız kelimelerden hafıza kartı,eşleştirme(görsel-yazı) oyunları oynuyoruz.bir ses tamamen kavranmadan diğerine geçmiyoruz.bilgisayar,projeksiyon ve eğitim cd lerini etkili bir şekilde kullanıyoruz."
uzun.r öğretmenimin elat için uygulamaları:
"E L A T
Birinci guruba başlamadan önce isimlerimizi konuştuk,herkesin bir adı var.çevremizde duyduğumuz seslere dikkat ettik,sesleri ayırt ettik.sonra sınıfta asılı harfleri gösterdim,okuma yazma bunların seslerini çıkarıp birleştirmek ve sembollerini yan yana yazabilmektir deyip kolaya,süreci anlamaya yönlendirdim.bu işin çok eğlenceli ,adeta oyun kadar heyecanlı olduğunu söyledim.
"e" ile ilgili şarkı dinledik(e bebeğim e e e),birkaçını ayağımda sallayarak ninni söyledim.sonra birbirlerini ayakta sallayıp ninniyi onlar söyledi.sınıftaki yaş farkı ilk defa işe yaradı:) içinde e olan nesneleri bulduk.
öğrencilerimin resimleri ile bir tren yaptım lokomotifte benim ,her vagonda üç öğrencimin resmi var.resimlerin altına adam asmaca oynuyor gibi ismin içindeki harf sayısınca çizgi çizdim.bu trenin karşısına geçip isminde e harfi olanları yerine yerleştirdik.Başında,ortasında,sonunda e etkinliği yaptık.e nin diğer düz yazı ve değişik fontlarını gördük.
Nasrettin hoca yardımıyla e yazılışını öğrendik.kılavuz çizgili defteri projeksiyondan tahtaya yansıttım,arallıklara isim bulduk.genelde kullanılan bodrum,1.kat ve çatıyı kabul ettik.kılavuz çizgilerin iyice farkına vardık.tahtadaki çizgilere her öğrencinin yazmasını sağladım.kum havuzunda e yaptık.
oyuncakçıdan manyetik kalemle yazılan basit tahtalardan aldırdım.onun üzerinde e yaptık.deftere geçtik defteri eğik tutmayı her ders üç-beş kere hatırlatıyorum.deftere bir iki örnek yazdım.ellerinden tutup yaptırdım,kendilerinin yazmalarını istedim.deftere e yi birer birer yazdık.
her satırı baştan sona aynı rengi kullanarak renkli kalemler kullanıyoruz.kurşun kalem çok sıkıcı.sıkılmayı önlemek,özenmeyi sağlamak için 3 satır yazdırıyorum.güzel yazarsak 3 satır,yanlış olursa düzeltmek için bir satır daha...silgi asla kullanmıyoruz.güzel yazmak için çabalıyorlar.
1 tane e yazmamız tamamlanınca ee yazdık ve eeeeeeeeeediye uzun değil e e diye okuduk.iki e bir boşluk.3 satır yazdık okuduk. sonra 3 tane e yazdık e e e diye okuduk.türkçede her hecede bir sesli harf vardır.
"l"
seslerin verilişi sırasını aynen uyguladık.leylek tekerlemesi,içinde "l"geçen hikaye....
"l" yazılış aşaması bittiğinde "e" yi hatırladık.bir öğrenci (kısa ve tombulca olan) e oldu,bir öğrenci (uzun-zayıf) l oldu.birer kağıda sesleri büyükçe yazıp göğüslerine iğneledim.ayrı ayrı gösterdim sesleri çıkardılar.sonra iki öğrenci el ele tutuştu.burada seslerin ilk birleşmesi olduğundan el ele tutuşmayı kavramaları,bağlantı noktalarını görmeleri gerek.el"okuduk. her öğrnecinin işaret parmağının ortasına e,orta parmağın aynı hizaye gelen yerine l yazdım parmaklar birleşince el oldu.elimizin şeklini çıkarıp içine el yazdık,boyadık. deftere 3 satır renkli kalemle el yazdık." l"nin daha uzun ve zayıf olduğu daha iyi kavrandı e ile yan yana gelince.kötü l yazımı da düzeldi.
"el" yanına bir e daha geldi el-e değil ele oldu.hem un eledik.hem ellerimize baktık.aynı şekilde 3 satır yazdık. "el" ile birleştirip "el ele" yaptık.sınıfımızın el ele fotoğrafını çektik."oynaya oynaya gelin çocuklar" şarkısını söyledik.sonra çöp bebekleri el ele çizip,astık.
"le" hecesine ulaşma
eleden baştaki e küsüp gitti.ne kaldı "le".le le le sakine türküsünü dinledik,azıcık oynadık,halay bile çektik. le tek başına anlamsız ona arkadaş bulmak lazım "el" ile birleştirdik."elle" oldu.herşeye dokunduk.dokunma duyusunu kullandık,sıcak,soğuk,sert,yumuşak...deftere -le yazmadık.3 satır renkli elle yazdık.temsili resmini yapabildikleri nesnelerle cümle oluşturdular.
"a"
a yazmadan önce deniz dalgası ya da ccc şeklinde olan çizgi çalışmalarını yaptık.
sesin verilişi aynı sıralama.tarzan gibi aaaaaa bağırdık,şaşırdık a,a ,kızdık a.
içinde a olan isimler,nesneler bulduk.3 satır a yazdık.
"al"
iki anlamı olduğunu farkettik.al bayrağımızdaki kırmızı renk.birbirimize kalem verdik,aldık.al yazdık.sonra alış veriş listesi hazırladılar.babalara liste hazırladık,istedikleri şeylerin temsili resmini yaparak al yazdık.bir anlamda metin çalışması oldu.
"ala" al yanına a geldi.ama çok anlamlandıramadık ala yanına bir balık resmi çizgik alabalık oldu. alabalık aldık,pişirdik,yedik.
-la hecesine ulaşmak için aladaki a küsüp gitti.arkadaşlar arasında küsme oluyor zaman zaman.lalalalala şarkı söyledik.
e ile la arkadaş oldu.ela anlamını konuştuk sınıftaki ela gözleri bulduk.sınıfımızda ela isimli bir öğrenci var.ona gelince isim olduğunu farkettik.ama ela yazamazdık isimler büyük harfle başlar.büyük E yazmayı öğrendik.sonra Ela yazdık üç satır.Ela ile cümleler yazdık.bir kız çocuk resmini kesip,boyayıp okuma yazma panomuza astık.Metin oluşturduk.Ela herkesle el ele tutuştu.Ela ne gördüyse aldı,parası bitti:)
la ile le yanyana geldiler lale oldu ,lale resimleri bulduk.istanbul'da yaşadığımız için laleyi tanıyorduk.İsim olan Lale'ye ulaşınca büyük L yazmayı öğrendik.Lale yazdık,cümle,metin yaptık,yazdık okuduk.
alla hiç vermedim."
Yöntemin anlaşılır olması için mesaj içeriğinde bu alıntıları yapma zorunluluğu hissettim. Yaka kartları ektedir. Yukarıdan aşağı kelime okuma çalışması uzun.r öğretmenime aittir.
