Türkçe dersi öğretim yöntemleri.. Biraz uzun ama hemen hepsini kullanıyoruz zaten.. Hatırlatma amaçlı ekliyorum arkadaşlar..
Geles öğretmenim ellerinize sağlık şimdiden..
Türkçe derslerinde kullanılması önerilen öğretim yöntemleri aşağıda açıklanmıştır.
2.1. Anlatım
Bu yöntem, derse giriş yaparken konuyu özetlerken ya da bir konuyla ilgili bilgi aktarırken kullanılır. Daha çok sunuş yoluyla öğretme yaklaşımında ve bilgi düzeyindeki davranışların kazandırılmasında kullanılır.
Özellikleri
• Öğretmen merkezlidir,
• Aynı anda çok sayıda kişiye bilgi aktarılır,
• Dinleyenler konuyla ilgili organize bir görüş kazanır,
• Öğrencilere kısa zamanda çok bilgi verilir.
Dikkat Edilecek Noktalar
• Basit, kısa ve tam cümleler kullanılmalı,
• Doğru ve mesleki terimlerin kullanılmasına özen gösterilmeli,
• Konuların ana başlıkları belirlenmeli,
• Ses tonu iyi ayarlanmalı ve arka sıradakilerin duyabileceği bir şekilde olmalı,
• Verbalizmi (laf salatası) önlemek için plan, kroki, grafik gibi görsel araçların kullanılmasına yer verilmeli,
• Arasıra sınıf tartışmalarına yer verilmeli,
• Anlatırken espiri ve şakalara yer verilmeli,
• Küçük grup çalışmaları ile anlatılanların tartışılması yapılmalıdır.
Türkçe derslerinde anlatma yönteminden hangi çalışmalarda yararlanılabilir? Örnekleyiniz.
2.2. Tartışma
Tartışma, bir konu üzerinde öğrencileri düşünmeye yöneltmek, iyi anlaşılmayan noktaları açıklamak ve verilen bilgileri pekiştirmek amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem daha çok bir konunun kavranması aşamasında karşılıklı olarak görüşler ortaya konurken, bir problemin çözüm yollarını ararken ve değerlendirme çalışmaları yaparken kullanılır. Bu açıdan bakıldığında buluş yoluyla öğretim yaklaşımında ve kavrama düzeyindeki davranışların kazandırılmasında kullanılır.
Özellikleri
• Öğretmen-öğrenci etkileşimi söz konusudur.
• Öğrencilere geçmiş yaşantılarından örnekler vermesi için imkan sağlar.
• Öğrencilerin bir konu üzerinde kendi düşüncelerini söylemesini ve yorum yapmasını sağlar.
Dikkat Edilecek Noktalar
• Öğretmen sınıfta tartışma ortamını hazırlarken soruları önceden liste halinde belirlemeli,
• Sınıfta topluca tartışma yapılacaksa, öğretmen soruyu sorup bunu tüm sınıfın tartışmasını istemeli,
• Grup tartışması yapılacaksa aynı konu sınıfta oluşturulacak küçük gruplar içerisinde tartışılmalı, daha sonra topluca tartışılmaya geçilmelidir.
• Bir konu bölümler halinde ayrı ayrı gruplarda tartışıldıktan sonra toplu tartışma çalışması, ders sona ermeden muhakkak yapılmalıdır.
• Bir konu ile ilgili okunacak kaynak kitapların listesi önceden verilmişse o konu üzerindeki tartışma sınıfta daha sonra hep birlikte yapılmalı,
• Tartışma yapılırken önemli noktalar tahtaya yazılmalı,
• Tartışmaya dersin tümü ayrılmamalı,
• Öğrencilerin düşünce ve görüşlerini rahatça söylemelerine imkan sağlanmalı.
• Bütün öğrencilerin tartışmaya katılmaları sağlanmalıdır.
Sınıfınızda tartışma yöntemine yer veriyormusunuz? Bir örnek veriniz.
2.3. Gösterip Yaptırma
Gösterip yaptırma yöntemi, bir işlemin uygulanmasını, bir araç gerecin çalıştırılmasını önce gösterip açıklama sonra da öğrenciye alıştırma ve uygulama yaptırarak öğretme yoludur. Bu yöntem, bir konuya ilişkin bilgilerin açıklanması ve bu bilgilerin beceriye dönüştürülmesi için gerekli uygulamaların yapılması aşamasında kullanılır. Bu yöntem daha çok uygulama düzeyindeki davranışların kazandırılmasında kullanılır.
Özellikleri
• Gösteri öğretmen merkezli, yapma işlemi de öğrenci merkezlidir.
• Bu yöntem daha çok öğrencilerin psikomotor becerileri kazanmalarında etkilidir.
• Öğrenciler, becerileri yaparak yaşayarak öğrenirler.
Dikkat Edilecek Noktalar
• Kazandırılacak beceriler önce öğretmen tarafından yapılarak öğrencilere gösterilmeli,
• Her öğrenciye istenilen beceriyi kazanması için yeterli zaman ve tekrar yapma şansı verilmeli,
• Gösteri anında kullanılacak şema, grafik, slayt ve film gibi araç gereçler önceden hazırlanmalı,
• Beceriler sırayla ve aşamalı olarak öğretilmeli, bir beceri tam öğrenilmeden diğerine geçilmemeli,
• Öğrencilere önce basit, kolay ve yapabilecekleri işler yaptırılmalı,
• Derslik ya da atölyede her türlü sağlık tedbirleri alınmalı ve yeterli araç-gereç bulundurulmalı,
• Dersin yapılacağı yer önceden kontrol edilip öğretime hazır hale getirilmelidir.
• Yapılacak işler bir akış çizelgesinde ya da yazı tahtası üzerinde gösterilmelidir.
3. Öğretim Teknikleri
Öğretim yöntemlerinin yanısıra ilköğretim okullarının 6. 7. ve 8. sınıflarında Türkçe derslerinde kullanılması önerilen öğretim teknikleri aşağıda açıklanmıştır.
3.1. Gösteri
Gösteri, izleyici grubun önünde bir işin nasıl yapılacağını göstermek ya da genel ilkeleri açıklamak için başvurulan bir tekniktir. Gösteri, sınıf içinde genellikle öğretmen ya da varsa kaynak kişilerce yapılabilir. Gerektiğinde öğrencilerden de yararlanılır. Gösteri tekniğini sınıf içinde etkili bir şekilde uygulayabilmek için dikkatli bir hazırlık gerekir. Bu hazırlık yapılırken aşağıdaki noktalar göz önünde bulundurulmalıdır.
• Bu dersle ilgili gösterinin hedefleri nelerdir? Öğrencilere öğretilmek istenilen bir beceri mi yoksa sadece bir ek bilgi midir?
• Gösteri için yeterli araç ve gereç var mıdır? Gösteri, gerçek araçlar kullanılarak yapılabildiği gibi modeller kullanılarak da yapılabilir. Bunlardan başka resim, slayt, film şeridi, hareketli filmler, basit çizimler ya da semboller kullanılarak da yapılabilir. Yapılan hazırlıkta bu araçlardan hangilerine ihtiyaç duyulduğu kararlaştırılmalıdır.
• Gösteri için yeterli zaman ayrılmış mıdır? Bu arada öğrencilerin düşünceleri, sordukları sorular da göz önünde tutulmalıdır. Öğrencileri hazırlamada en önemli husus, onlara bu gösterinin hedeflerinin ne olduğunu iyice anlatmaktır. Öğrencilerin ilgisini çekebilmek için bu hedefler açık seçik ortaya konmalıdır. Ayrıca bunun önemini ve niçin öğrendiklerini de anlamalıdırlar. Öğrencileri hazırlamada şu sorulara cevap aranmalıdır. – Hangi hedeflere ulaşılacaktır. Bu hedeflere ulaşılmasında öğrenciler ne gibi bir rol oynayacaktır? Bu gösteriye öğrencilerin ilgisini çekecek hususlar nasıl sağlanacaktır? – Gösteri sırasında öğrenciler olaya nasıl katılacaklardır? Gösteri ilerledikçe öğrencilere hangi sorular sorulacaktır? – Gösteri sırasında öğrenciler not alacaklar mı, yoksa bazı önemli noktalar onlara teksir halinde mi verilecektir? Yapılan hazırlıklar tüm araç ve gereçler ve öğrenciler hazırsa, artık gösteriye başlanabilir. Tüm gösterilerde ana amaç, öğrenmeyi sağlamak olmalıdır.
Gösteri sırasında dikkat edilecek noktalar:
• Tüm öğrenciler iyi duyuyor ve görüyor mu? Gösteri ilerledikçe tahtaya bir taslak çıkartılıyor mu? Bu taslaktan amaç öğrenciye düşünmesine yol göstermek ve gösteriyi daha iyi anlamasını sağlamaktır.
• Bilinmeyen yeni terimlere dikkat ediliyor mu? Gösteriye devam etmeden önce öğrenciler bunları anlıyor mu?
• Kimi sorularla öğrencilerde merak uyandırılıyor mu? Öğrencilerin de öğretmenle birlikte tahmin yürütmesine izin veriliyor mu?
• Öğrenciler soru sormaları için cesaretlendiriliyor mu? Gerektiğinde gösteri için öğrencilerden yardım isteniyor mu? Gösteri tamamlandığında öğretmen kendine şu soruları sormalıdır. – Öğrenciler ne öğrendi? – Öğrendiklerinin uygulaması yapılabildi mi? Tüm gösterilerin öğretmen tarafından yapılması zorunluluğu yoktur. Gerektiğinde öğrenciler, bunu kendi aralarında da yapabilirler. Bu sayede kendi yeteneklerini geliştirme ve başkalarıyla iletişim kurma olanağını bulabilirler.
Gösteri tekniğine uygun bir ders planı hazırlayıp, uygulayınız. Uygulama sonunda kendinize yukarıdaki soruları sorup, gösterinin etkili olup olmadığını değerlendiriniz.
3.2. Soru-Cevap
Sınf içi uygulamalarda en yaygın bir şekilde kullanılan tekniktir. Bu teknik, öğrencilere düşünme ve konuşma alışkanlıklarını kazandırma bakımından oldukça önemlidir ve her dersin öğretiminde kullanılır.
Soru sorarken dikkat edilecek noktalar:
• Bütün sınıfı ilgilendiren sorular, tüm sınıfa sorulmalı ve aynı anda herkes cevabı bulmak için düşündürülmeli daha sonra da soruyu cevaplandıracak kişi belirlenmelidir. Bu belirlemede cevap vermeye gönüllü öğrencilere öncelik verilmeli, kolay sorular gruba göre öğrenmesi yavaş olan öğrencilere sorulmalıdır. Yanlış cevap veren öğrenciler azarlanmamalı ve sınıf içinde küçük düşürücü davranışlardan kaçınılmalıdır. Diğer bir hususta soruların sınıftaki tüm öğrencilere adaletli bir şekilde yönetilmesini sağlamaktır.
• Doğru cevaplar anında pekiştirilmelidir. Yanlış cevaplar doğrusu tekrar ettirilerek düzeltilmelidir. Doğru cevapların verilmesi için ipuçları kullanılmalı ya da yan sorular sorulmalıdır.
• Sınıfta değil de öğrencilere tek tek sorular yöneltiliyorsa, oturma sırası, numara sırası gibi belli bir sıraya göre değil de seçkisiz (random) yolla sorulmasında yarar vardır. Böylece tüm sınıfın dikkatli ve ilgili olması sağlanmış olur. Soruları öğretmen sorabileceği gibi öğrencilerin öğretmene ya da öğrencilerin birbirine soru sormalarına olanak sağlanmalıdır.
Soruların öğrenciler tarafından cevaplandırılmasında dikkat edilmesi gereken noktalar:
• Soruyu sorduktan sonra, düşünmek için zaman bırakınız.
• Öğrencilerin, soruya kendi sözcüklerini kullanarak cevap vermelerini sağlayınız.
• Konuşma güçlüğü olan öğrencileri sabırla dinleyiniz ve diğer öğrencilerin de sabırla dinlemesini sağlayınız.
• Yanlış cevap veren ya da cevap vermede güçlük çeken öğrenci ile alay etmekten, onu azarlamaktan ya da küçük düşürücü bir davranışta bulunmaktan kaçınınız.
• Cevap vermek isteyen öğrencilere adlarını söyleyerek söz veriniz. Böyle bir yaklaşımla soru-cevap tekniği sınıf içinde başarıyla uygulanabilir. Bu şekilde etkileşim düzeni Öğretmen biçimindedir, Öğrenci Öğrenci
