BİLGİLENDİRME.........
Kpss'de 2 hatalı soru VAR
ÖSYM"nin 27 Haziran 2009 tarihinde uyguladığı ve 29 Haziran 2009 tarihinde [linkler sadece üyelerimize görünmektedir.] adresinde yayımladığı 2009 KPSS Eğitim Bilimleri Testi A kitapçığındaki 13 numaralı sorusu aşağıdaki gibidir
HATA 1
KPSS-2009 A Kitapçığı genel yetenek matematik 38. sorunun cevap anahtarı A seçeneği olarak verilmiştir. Sorunun çözümünü yaptığımızda doğru cevabın E seçeneği olduğu görülüyor.
38. SORU : a ve b birer pozitif tam sayı olmak üzere,
ekok (a,b) = 18
olacak biçimde kaç farklı (a,b) sıralı ikilisi vardır?
ÇÖZÜM : a ve b sayılarının ekoku 18 ise a sayısının herhangi bir katı ile b sayısının herhangi bir katı 18 olmalıdır ve bu katlar aralarında asal olmak zorundadır.
a . k =18 b. t = 18 (k ve t aralarında asaldır.)
18 1 18 1
18 1 9 2
18 1 6 3
18 1 3 6
18 1 2 9
18 1 1 18
(18,18), (18,9), (18,6), (18,3), (18,2), (18,1), (2,9), (2,18), (1,18), (6,18), (6,9), (3,18), (9,18), (9,6), (9,2) olmak üzere,15 tane sıralı ikilisi vardır. Doğru cevap (E) seçeneğidir.
HATA 2
ÖSYM"nin 27 Haziran 2009 tarihinde uyguladığı ve 29 Haziran 2009 tarihinde [linkler sadece üyelerimize görünmektedir.] adresinde yayımladığı 2009 KPSS Eğitim Bilimleri Testi A kitapçığındaki 13 numaralı sorusu aşağıdaki gibidir. Bu sorunun yine ÖSYM tarafından verilen anahtarlanmış doğru cevabı C seçeneği olan Sabit hata olarak bildirilmiştir. Ancak sonun doğru cevabı E seçeneği olan sistematik hata olmalıdır. Sorunun doğru cevabının E seçeneği olan sistematik hata olmasının gerekçesi aşağıda verilmiştir.
Öğretmenler genellikle söz dinleyen ve kurallara uygun davranan öğrencilere sempati duyarlar. Yapılan araştırmalar, öğretmenlerin tepkilerinin, öğrencilerin derslerdeki başarısızlıklarından çok, kurallara uymamalarına yönelik olduğunu ortaya koymaktadır. Öğrencilere bu konuda bir açıklama yapılmasa da onlar, kurallara uygun davrandıklarında bunun başarı olasılığını etkileyebileceğini, sınavda doğru yanıtlar vermeseler de iyi not alabileceklerini düşünürler. Bu durumda, kurallara karşı çıktıklarında cezalandırılabileceklerini ya da öğretmenleri tarafından dışlanabileceklerini öğrenirler.
13. Kurallara uyan öğrencilere daha yüksek puan vererek gerçekleştirilen bu ölçmelerde aşağıdakilerden hangisi yapılmış olur?
A) Rastlantısal hata B) Gözlem yetersizliği
C) Sabit hata D) Mantık hatası
E) Sistematik hata
Turgut (1983) Sistematik hatayı şöyle tanımlar: “Ölçülen büyüklüğe, ölçmeciye veya ölçme koşullarına bağlı olarak miktarı değişen hatalara sistematik hatalar denir. Bir öğretmenin bir yazılı yoklamayı puanlarken kız öğrencilere erkeklerden daha fazla puan taktir etmesi, öğrencinin cinsiyetine bağlı bir sistematik hata yapmış olur. Aynı tarzda, yazı güzelliğinin puana karıştırılmaması gereken bir sınavda el yazıları daha güzel olan öğrencilere daha fazla puan verilmesi, başta okunan kağıtlarda kılın kırk yaratılmasına karşılık, sona kalan kağıtlara gelişigüzel bol puan verilmesi, vb. gibi hatalar da sistematik hatalardır. İstatistik dilinde bu türden sistematik hatalara yanlılık denir.” Söz konusu soruda “Kurallara uyan öğrencilere daha yüksek puan vererek gerçekleştirilen bu ölçmelerde…” şeklinde sorulmaktadır. Yukarıdaki açıklamada verilen yazı güzelliği örneğinde olduğu gibi, kurallara uyanlara fazla puan verilmesi de sistematik hata olur. Başka bir ifade ile sadece kurallara uyan öğrencilere fazla puan verilmesi sistematik hata olur. Yine bu öğrencilere verilen fazla puanın miktarı da soruda açıkça belirtilmemiştir. Sadece kurallara uyan öğrencilere eşit miktarda puan verilmesi ya da kurallara uyma derecelerine göre artan puan verilemesi de söz konusu olabilir. Her iki halde de hata kurallara uymaya bağlı olarak sistematik hata olur.
Tekin"de (1996) sistematik hatayı “… Öğretmenin de, sadece kızlara ait cevap kağıtlarına 5 puan fazla verdiğini düşünmelim. Bu hatalarda, yukarıda örnekte olduğu gibi her bir ölçme için yordanabilir niteliktedir, sistemlidir; fakat bütün ölçmeler için sabit değildir. Yazılı yoklama kağıtları puanlanırken, yazısı güzel, düzgün ve okunaklı olanlara fazla puan verilmesi de bir sistemli hatadır. Puanlayıcı yalılıklarını yansıtan tüm hatalar sistemlidir.” Şeklinde tanımlamaktadır. Bu açıklamaya göre de sadece kurallara uyan öğrencilere puan verilmesi, yani bütün ölçmeler için sabit olmaması söz konusudur. Bu nedenle de buradaki hata sistematik hata olmalıdır.
Atılgan ve diğerlerine göre (2009) sabit hatayı “… Sınav sonuçlarını düşük bulan bir öğretmenin tüm öğrencilerin notlarına 5 puan ilave etmesi de başka bir örnek olabilir. Bu durumda ölçme sonuçları gerçek durumu yansıtmayıp hatalı olur. Burada ölçme sonuçlarına karışan hata, tüm ölçmelerde aynı olduğundan sabit hata olarak adlandırılır.” Şeklinde açıklayarak örneklendirmektedir. Söz konusu soruda tüm ölçmelerde değil sadece kurallara uyan öğrenciler için bir ölçme hatası olması söz konusudur. Bu nedenle burada yapılan hataya sabit hata denilemez.
Yorum: Anahtarın yanlış olarak verilmesinin iki nedeni olabilir.
1. Maddi hata olabilir ve anahtar hazırlanırken veya basılırken hata yapılmış olabilir.
2. Soru program geliştirme soruları arasında verilmiş olup, doğrudan doğruya ölçme ve değerlendirme alanını ilgilendiren bir sorudur. Her alana ilişkin alt testin, o alanın uzmanı olan ÖSYM danışmanları tarafından denetlendiği düşünülecek olursa; olasılıkla, söz konusu olan sorunun program geliştirme soruları içinde yer alması nedeniyle, bu soruyu denetleyen ÖSYM danışmanları program geliştirme alanında uzman oldukları için alanları dışındaki bir soru için yanlış cevap anahtarı oluşturulmuş olabilir.
Kaynakça
Turgut, M. F. (1983). Eğitimde ölçme ve değerlendirme metotları. (2. baskı) Saydam Matbaacılık; Ankara.
Tekin, H. (1996). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. (9. Baskı) Yargı Yayınları; Ankara.
Atılgan, H., Kan, A., Doğan, N. (2007) Eğitimde ölçme ve değerlendirme (3. Basım) Anı Yayıncılık; Ankara.
