RESİM VE ÇOCUK
Çocuğun bize kendisini yansıtmasını ve olaylar hakkında duygu ve düşüncelerini ifade etmesinde, yalın bir anlatım aracı olan resmin önemi büyüktür.Resim etkinliğinin aynı zamanda dili oluşturması ve bu yolla anlatımın kolay olması, yaşı ve kişilik özellikleri nedeniyle sözlü iletişim kurmakta güçlük çeken çocukları tanımada önemli bir teşhis aracı olmasını sağlamaktadır.
Çocuklar büyüyüp olgunlaştıkça resimleri daha ayrıntılı, oranlı ve gerçekçi olur.Her yaş dönemi resimlerinin belirgin özellikleri vardır.
Karalama Dönemi(1-4 Yaş Arası): Çizimler gelişigüzel ve daha çok oyun amaçlıdır. Çizgiler, tren,ray vb.
Şema Öncesi Dönem(4-7 Yaşlar Arası): 3 yaş çocuğu tipik yuvarlak kafa çizebilir. 4 yaş çocuğu kolları ve bacaklarından çöp adam çizebilir.5 yaşındaki çocuğun yaptığı insan ve evler daha belirgindir.6 yaş çocuğunun resimlerinde artık konu vardır.Resimlerde yer çizgisi mevcuttur. Resimlerde saydamlık vardır.
Şematik Dönem (7-9 Yaşlar Arası): Resimler daha belirgin ve ayrıntılıdır.Resimler daha gerçekçidir.Resimde mekansal ilişki vardır.Kuş bakışı resim çizimleri ağırlıklıdır.
Gerçekçilik Dönemi (9-12 Yaş Arası): Resim konularında kızlar ve erkekler arasındaki farklılıklar gözlemlenir.Kız çocuklarında daha çok bebek resmi, elbiseler, erkek çocukları ise araba, gemi, uçak çizerler.Resimleri beğenmeme, aşırı hassasiyet ve kendini ifade güçlüğü görülür.
Doğalcılık Dönemi (12-14 Yaşlar Arası): Nesneler orantılıdır.Resimler perspektiftir.Yakın çevrede gördüğü objelerin orantılarını, boyutlarını ve derinliklerini çizgileriyle yansıtmaya çalışır.
ÇOCUK RESİMLERİNDE RENKLERİN ANLAMLARI
Dört beş yaşlarındaki çocuklar genelde renk ayrımı yapmadan resmi boyarlar.Mutlu resimlerde genelde sarı renk, üzüntülü resimlerde genelde kahverengi renk daha ağırlıklıdır.Resimlerde ağırlık kırmızı renkse, iddiacılığı ve saldırganlığı temsil eder.Pembe, sarı, turuncu gibi.Sıcak renkleri seçen çocuklar sevecen, uyumlu , işbirlikçidir.
Siyah, mavi, yeşil, kahverengi gibi soğuk renkleri seçen çocuklar baskıcı aile ortamında yetişen iddiacı, çekingen,güçlükle kontrol edilen uyumsuz,gerçek duygularını bastıran çocukları temsil edebilir
ÇOCUĞUN PSİKOLOJİK ÖZELLİKLERİNİ YANSITAN RESİMLER
Okul Fobisi
Resimlerde aile bireyleri ön plandadır.Okul ve öğrenci resmi çizilmek istenmez.Ev ve evde mutlu olan insan resimleri çizerler.Resimler saydamdır
Güvensizlik Yansıtan Resimler
Kağıdın tamamı kullanılmaz,boşluklar fazladır.Küçük figürler çizme ve kağıdın bir bölümünü kullanma eğilimi vardır.İnsan figüründe el ve ayakların çizilmemiş olması güvensizliği ve çevreye uyumda yaşanılan güçlüğü,iletişim eksikliğini, paylaşım azlığını,başka insanlarla birlikte olmamayı, bencilliği de ifade etmektedir.Güvensiz çocuğun resimlerindeki çizgiler daha çok silik ve kesik kesiktir.
Hiperaktif Çocukların Resimleri
Taşkın ve çok renkli resim çizerler.Gerilimli oldukları için genelde karalamayı tercih ederler ve resimleri hep yarım kalır.Çizilen figürler çok büyük olur.
Cinsel Kimlik Karmaşası
Anne ve babaya aşırı yaklaşılması, zıt cinsel kimlikte çizimlerde yoğunlaşma,ev resimlerinde yatak odasının çizimi, etek giyen , çocuk emziren baba, ava giden sakal bırakan anne figürlerinin çizilmiş olması bize bazı ipuçları vermektedir.
AİLEDE İLETİŞİM KOPUKLUĞU VE PROBLEMLER OLDUĞUNU İFADE EDEN RESİMLER
Aile fertlerini çizmeyi reddetmesi,ebeveyn figürlerinin olmaması parçalanmış aileyi, sevgi eksikliğini, anne-baba ve çocukların arasına nesnelerin yerleştirilmesi, aile bireylerinin arasına köprü ,gökdelen, evler, yol, ırmak, ağaçların çizilmesi iletişim problemlerinin bir göstergesi olarak kabul edilebilir.
Anne-babanın çok büyük çocuğun çok küçük veya anne-babadan birinin büyük, diğerinin küçük çizilmiş olması ailede baskıyı, bireyler arasında problem olduğunu, baskıcı ve otoriter tutumu, anne-babanın çok abartılı çizimi onlara duyulan hayranlığı da temsil edebilir.
Resimde küçük kardeşin anne-babanın elinden tutuyor olması diğer çocuğun çok uzaklara çizilmesi veya hiç çizilmemiş olması, sevgi yoksunluğunu, kardeş kıskançlığını, kendisini yok saydığını, iç çatışmaların bir göstergesi olabileceği düşünülebilir.
Benlik Algısının Değişimi
Danışma süreci başladığında, düşük benlik algısına sahip öğrencinin danışma süreci sonunda benlik algısında değişiklikler olduğu,kendine verdiği değerde artış olduğu, bakış açısının olumlu hale dönüştüğü ve kendini resimleştirirken kullandığı siyah ve karanlık şekillerin yerini canlı renklerden oluşan şekillere bıraktığı görülmüştür.
Konuşma Bozukluğu
Dil ve konuşma bozukluğu yaşayan çocukların, resimlerinde karmaşık figürler kullandıkları, yaşadıkları bozukluğu ve çıkarmakta zorlandıkları sesleri anımsatan şekiller çizdikleri görülmüştür.
Hazırlayan: Lüleburgaz RAM
Kaynaklar Resimleriyle Çocuk Prof.Dr.Haluk YAVUZER
