Suç Ve Ceza - Dijital Suçlar

(kaynak: Pcnet Dergisi     Sayı: 106     Temmuz 2006) 


  Ünlü filozof Sokrat kimsenin bilere bir kötülük işlemediğini, herkesin iyi işler yapmak konusunda motive olduğunu, davranışlarımızın başkaları tarafından kötü ve hatta kanun dışı olarak kabul edildiğini söylemişti.

  Sizce her gün bilgisayarlarınızda yaptığınız onca işlem arasında etik olmayan veya kanunlar tarafından yasaklanan işler var mıdır?

  Aşağıda, en çok karşılaşılan durumlardan örnekler mevcuttur:

Sadece izin aldıysanız doğru. İnternette yer alan ve bizzat kendinizin hazırlamadığı herhangi bir yazı sizin değildir. Her ne kadar bir haber sitesinden okumak amacıyla bilgisayarınıza bir haberi indirmeniz mümkün olabilse de bu haberi sanki kendinizinmiş gibi Web sitenizde yayınlamanız kanun dışıdır.

  Kötü bir haberimiz daha var: Bir sanatçı size şarkısını indirmeniz için izin vermemişse ve siz yine de indiriyorsanız, telif haklarını çiğniyorsunuz demektir ve bunun suç işlemek olduğunu artık herkes biliyor.

  Telif haklarıyla korunan bir belgeyi dağıtmak için bu konuda size açık bir şekilde izin verilmiş olması gerekmektedir.

  P2P’ cilerin başına en büyük belayı açansa yaptıkları upload’ lar oluyor. Her ne kadar telif haklarıyla korunan belgeleri P2P ağlarından indirmek yasak olsa da mahkemeye taşınan suçlamalar ve davalar genel olarak belgelerin dağıtılmaya başlanması anlamına gelen upload’ lardan kaynaklanıyor.

Hatırlatması bizden!

  Yapılan bir çalışmayı o çalışmayı yapanın izni olmadan değiştiremezsiniz. Genelde kişisel kullanımlarınız için bir şarkıyı değiştirdiğinizde kimsenin size dava açmıyor olması, bunu bilmemelerinden veya zararı olmayacağını düşünmelerinden kaynaklanmaktadır.

  Eğer bir başkasının emeği üzerinde çalıştıysanız ve siz de bir emek harcadıysanız bu işten para kazanmak istemeniz normal kabul edilebilir.

  Her ne kadar bilgisayar programcılığı alanındaki yasalar diğer yasalardan farklılık gösterse de benzer telif hakları kanunları geçerlidir.

  Bir programın yazarından izin almadan o programa dokunamazsınız. İstisnalar arasında hemen akla geleceği gibi açık kaynaklı yazılımlar bulunuyor. Yine de programın yazarını önceden bilgilendireniz gerekebiliyor.

  Genel bir kural olarak telif haklarına sahip olmadığınız bir şeyi çoğaltmanın doğru olmayacağını hemen söyleyebiliriz. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri kanunu şarkıların yayınını yapmanıza, internet üzerinden veya çoğaltarak paylaşmanıza izin vermiyor ama satın aldığınız bir CD’ nin bozulmasını engellemek amacıyla yedeklemeniz serbesttir. Fakat, elinizdeki kopya sadece sizin elinizde bulunmalı, yani dağıtmamalısınız.

  Unutmadan şunu da belirtelim; Türkiye’ de serbest olan bu durum çoğu dünya ülkesinde yasaktır.

  Tüm medya çözümleyicilerini (codec) bir kerede indirmeniz ve Windows Media Player ile istediğiniz tüm dosyaları açabilmeniz tabi ki zamandan ve paradan tasarruf anlamına geliyor, ancak bu yasal değil.

  K-Lite Codec paketinde yer alan çözümleyiciler farklı programların kodları izinsiz kullanılarak hazırlanmış ve dağıtımını, paketi hazırlayan KL Software yapmıyor. Tahmin edebileceğiniz gibi bu iş yine P2P ağlarından yürütülüyor.

  Kısmen… Sadece tek kullanıcı için lisans aldıysanız tabi ki o XP aynı anda iki bilgisayarda olmamalı.

  Windows XP’ yi birden fazla bilgisayara yüklemek için öncelikle yüklemiş olduğunuz bilgisayardan kaldırmanız gerekiyor. Ancak OEM lisans olarak bilgisayarlar birlikte aldığınız Windows lisansı, birlikte satıldığı makineye ait olduğu için bilgisayarınızı değiştirdikçe aynı lisansı kullanabilirsiniz.

  Dişlerinizi sıkın ve bir EULA yazısını sonuna kadar okumaya çalışın. Şimdiye kadar hiç okumadan “evet, kabul ediyorum” dediğiniz belgede neler yazdığına şaşıracaksınız. İçeriği programdan programa değişmekle birlikte, bazılarınıda bilgisayarınızın anahtarını yüklediğiniz programa teslim etmiş bile olabilirsiniz.

  Anlaşılsa da anlaşılmasa da bu bir suçtur.

  Web sitelerinde yer alan kaynak kodları telif hakları tarafından korunur. Bir web sitesinin telif haklarının sahibi, o sayfası hazırlayan kişidir. Eğer bu insanların kodlarını veya sitedeki metinleri izinsiz olarak kopyalar ve kullanırsanız, yine kanunları çiğniyorsunuz anlamına gelir.

  Deamon Tools veya Alcohol gibi programlar sabit diskinizde kayıtlı ISO imajlarını sanki fiziksel bir CD kullanıyormuşsunuz gibi çalıştırır. Bu programlar yıllardır piyasadalar, fakat kanunun pençesine yakın zamanda düşmeye başladılar.

  Programlar ilk olarak kullanılmaya başlandıklarında, IT departmanları için bir kolaylık oluşturuyorlardı. Departman çalışanları birden fazla kullanıcı için lisans aldıkları yazılımları CD’ ye gerek kalmadan kullanıcıların sabit disklerinden çalıştırabiliyorlardı. Günümüzdeyse bir çok kişi oyunların kanun dışı kopyalarını yine bu tip programlarla çalıştırıyorlar.

  Kişisel web sitenizde bir fotoğrafı kullanabilmeniz için o fotoğrafı çeken fotoğrafçının iznini almış olmanız gerekir ve fotoğrafçının isteğine bağlı olarak ismini de belirtmeniz gerekebilir.

  Bunu yapmamanız telif haklarını ihlal ettiğiniz ve dolayısıyla dava edilebileceğiniz anlamına geliyor.

  Kanunlara göre bir programın kopyasını sadece kişisel yedekleme amacıyla oluşturabiliyorsunuz. Bu durum, [linkler sadece üyelerimize görünmektedir.]   gibi sitelerin hayatta kalmasına zemin oluşturuyor. Bu tip sitelerde CD anahtarları verilmiyor olabilir ama oyunların CD’ siz olarak sabik disk üzerinden çalıştırılmasına olanak veren yamalar veya diğer bir deyişle crack’ ler No-CD adıyla dağıtılıyor.

  Muhtemelen işliyorsunuz. Size internet sağlayan kurumla yaptığınız sözleşmeye bakarak doğru bilgiye kolaylıkla ulaşabilirsiniz.

  Komşunun internet bağlantısını habersiz kullanıyorsanız, mutlaka suçlusunuz. Belki bağlantının sahibini bulup, ona kendini nasıl koruyacağını öğretip, karşılığında arada bir bağlanma hakkı isteyebilirsiniz.

  Araştırmalara göre her 8 bilgisayar kullanıcısından 1 tanesi son 12 ay içerisinde en az 1 kez rencide edici bir mektup almıştır. Aynı araştırmaya göre SMS’ lerde bu oran 11 kişide 1’ dir. Tabi bu suç ve cezası da var.

  Ülkemizde böyle bir dava henüz açıldı mı bilemiyoruz, fakat yurtdışından hatırladığımız davalarda, birçok insanın yüksek para cezalarına çarptırıldıklarını biliyoruz.