Uzman ve usta öğretici
Madde 11- Merkezlerde yeterli sayıda öğretmen veya kadrolu usta öğretici bulunmaması durumunda ihtiyaç, ek ders ücreti karşılığında görev yapacak uzman ve usta öğreticilerden karşılanır. Ek ders ücreti karşılığında uzman ve usta öğretici görevlendirilmesinde öncelikle çevredeki yüksek öğretim kurumlarında görevli öğretim üyesi, öğretim görevlileri, alan uzmanları, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görevli öğretmenler ve diğer resmî ve özel kurum ve kuruluşlarda çalışan uzman kişiler, emekli; öğretim üyeleri, öğretim görevlileri, alan uzmanları, öğretmenler ve kadrolu usta öğreticiler ile Bakanlığa bağlı yaygın eğitim kurumlarında en az bir kurs dönemi başarılı şekilde uzman ve usta öğreticilik yapmış olanlar, öğreticilik yapabilme yeterliliğine sahip olup herhangi bir kurum ve kuruluşta veya kendi adına sigortalı çalışanlar, bireysel emeklilik sigortası kapsamında veya bağ-kur sigortalısı olanlardan karşılanır.
Kendi okulunda/kurumunda aylık karşılığı ve zorunlu ücretli ek ders karşılığındaki çalışma sürelerini tamamlayamayan öğretmenlerin, merkezlerdeki kurslarda görevlendirilmeleri kadrolarının bulunduğu okul ve kurumların günlük çalışma saatleri içinde olur. Kadrolarının bulunduğu okul/kurumların resmi çalışma saatleri dışında kurslarda görevlendirme, öğretmenin isteğine bağlıdır.
Yukarıda nitelikleri belirtilenlerle ihtiyaç karşılanamaz ise aşağıdaki şartları taşıyanlar arasından uzman ve usta öğretici görevlendirilmesi yoluna gidilir.
Uzman ve usta öğretici görevlendirilmesinde genel şartlar;
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak. Yabancı uyrukluların görevlendirilmesinde Türkiye’de görev yapacak yabancı uyruklu öğretmenlerle ilgili şartlar aranır
b) Kamu haklarından mahrum bulunmamak,
c) Taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere, ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kışkırtıcı veya şeref ve haysiyet kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak.
d) Görevli olacağı kurs süresince askerlik ile ilişkisi bulunmamak.
e) Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek sağlık sorunu bulunmamak. Engelli kişilere yönelik düzenlenecek kurslarda engel grupları dikkate alınarak engelli uzman ve usta öğretici görev yapabilir.
f) Öğreticilik yapabilecek yeterlilikte olduğunu belgelendirmek.
Özel Şartlar:
Merkezlerde görev yapacak uzman ve usta öğreticilerin branş/alan yeterliliklerinde öncelik sırasına göre;
a) Eğitim fakültesi mezunu olmak.
b) Yurt içindeki yüksek öğretim kurumlarından ve Yüksek Öğretim Komisyonunca denkliği kabul edilmek kaydıyla yurt dışındaki yüksek öğretim kurumlarının ilgili alanlarından sırasıyla yüksek lisans, lisans ve ön lisans mezunu olmak,
c) Alanında en az meslek lisesi mezunu olmak,
d) Ortaöğretim kurumu mezunu olup alanında ustalık belgesi sahibi olmak,
e) En az ilkokul, ortaokul veya ilköğretim okulu mezunu olup alanında ustalık belgesi sahibi olmak,
f) En az lise düzeyinde öğrenim görmüş olup alanında/branşında en az 800 saatlik belgeye sahip olmak.
g) Unutulmaya yüz tutmuş el sanatlarının ve kültürel değerlerin yaşatılması için yukarıdaki şartları taşıyan eleman bulunamaması hâlinde öğrenim durumu ve meslekî yeterlilik belgesi aranmaksızın çevresinde ustalığı kabul görmüş olması
şartları aranır.
Bunların dışındakiler için Genel Müdürlük görüşü alınır. Program geliştirme çalışmalarında görevlendirilecek uzman ve usta öğreticilerde yüksek öğrenim kurumlarının program geliştirme bölümlerinden mezun olma şartı aranır.
Alanında eğitim fakültesi mezunları ile daha önceki dönem/yıllarda başarılı şekilde uzman ve usta öğreticilik yapmış olanların sayısının ihtiyaçtan fazla olması durumunda diploma düzeyi, diploma başarı notu, Bakanlığa bağlı örgün ve yaygın eğim kurumlarında başarılı şekilde yapılan öğreticilik çalışmaları ve benzeri değerlendirmeler yapılır. En yüksek puandan başlamak üzere sıra ile görevlendirme yapılır. İhtiyaçtan fazla durumda olanlar yedek sırada bekletilir ve ihtiyaç olduğunda o öğretim yılı içerisinde görevlendirilir. Tüm bunlara rağmen uzman ve usta öğretici ihtiyacının karşılanamaması durumunda özel şartların (b), (c), (d), (e) ve (f) bentlerinde belirtilenler arasından öncelik sırasına göre seçme yapılır. Başvuru sayısı fazla olduğunda seçme işlemi sınavla yapılır.
Uygulanacak programın gerektirdiği bilgi ve becerilere sahip ücretli uzman ve usta öğreticilerin sınavla tespitinde;
a) Merkez müdürlerinin başkanlığında, yeterli sayıda branş öğretmeni ve diğer görevlilerden oluşan bir sınav komisyonu mülkî amirin onayı ile kurulur. Uygulamalı sınavlarda her branş için ayrı komisyon oluşturulur.
b) Sınavlarda yeterli sayıda öğretmen bulunamaması hâlinde en yakın örgün ve yaygın eğitim kurumlarından yeterli sayıda öğretmen görevlendirilmesi yapılır.
c) Sınavlar alanın/branşın özelliğine göre yazılı ve uygulamalı olmak üzere 2 bölüm hâlinde yapılır ve her bölüm 100 tam puan üzerinden değerlendirilir.
d) Yazılı sınav; genel kültür, meslek bilgisi, formasyon ve mevzuat bilgisinden hazırlanacak sorularla çoktan seçmeli test tekniği veya kısa cevaplı klasik sınav şeklinde yapılır.
e) Uygulamalı sınav; adaya, öğreticiliği alanında uzman ve usta öğreticilik için sahip olması gereken beceri seviyesini ölçmeye uygun olan ve komisyonca tespit edilen pratik çalışma yaptırılır.
f) Her iki sınavda sonuçlar tespit edildikten sonra, genel başarı değerlendirmesi yapılır. Adayın yazılı sınav başarı puanının % 40’ı, uygulama sınavı puanının % 60’ı toplanır, bu değerlendirmede 70 ve daha yukarı puan alanlar başarılı sayılır.
g) Başarılı oldukları hâlde sıralamada ihtiyaç dışında kalanlar yedek listeye alınır, bunlar gerektiğinde öğretim yılı içerisinde açılacak kurslarda görevlendirilir. Eşit puan durumunda beceri puanına göre sıralama yapılır.
h) Sınav komisyonunca belirlenen temrinlik malzemeler ile taşınabilir araç-gereç, sınava girecek adaylar tarafından temin edilir. Sınav evrakı merkezde bir yıl süreyle saklanır. Yaptırılan işler değerlendirme yapıldıktan sonra adaylara hemen iade edilir.
ı) Görevlendirilmeleri kararlaştırılan ücretli usta öğreticilerin dilekçesi ile belgelerini, görev yeri ve zamanını, uygulayacağı programın türünü, günlük, haftalık ve toplam çalışma süresini, başarı puanını ve diğer bilgileri kapsayan teklifin, mülkî amirce onaylanmasından sonra görevlendirme gerçekleşir. Uzman ve usta öğretici adayının dosyası merkez müdürlüğünde muhafaza edilir. Zorunlu olmadıkça Ek-6’daki onay çizelgesinin ekinde sunulmaz.
j) Görev yerleri ilgililere yazılı olarak bildirilir, görevi kabul etmeyenlere aynı öğretim yılı içinde bir daha görev verilmez.
Uzman ve usta öğreticilerin görev ve sorumlulukları
Madde 12- Merkezlerde görevlendirilen uzman ve usta öğreticiler, eğitim-öğretim hizmetlerindeki öğretmenlerin görev, yetki ve sorumlulukları içinde müdür tarafından düzenlenecek esaslara uygun olarak görev yaparlar. Ancak uzman ve usta öğreticiler görevlerini aksatmamak şartı ile başka kurumlarda veya serbest olarak da çalışabilirler.
Uzman ve usta öğreticilere çalıştıkları ders saati karşılığında ek ders ücreti ödenir.
Başka bir resmî kuruluşta görevli olanlara ücret karşılığında verilecek ders görevi haftada on saati geçemez. Ancak ücretsiz olarak gönüllü çalışmak ve görev yaptığı kurumun uygun görmesi kaydıyla on saatten daha fazla ders görevi verilebilir.
Ders görevi ile görevlendirilen uzman ve usta öğreticilerin günlük çalışma süresi en fazla sekiz saattir. Müdür, cumartesi-pazar günleri de dahil olmak üzere uzman ve usta öğreticilere günün 07.00 ile 24.00 saatleri arasında görev verebilir.
Uzman ve usta öğreticilerden resmi görevi olanlara haftada 10 saate kadar, herhangi bir özel kurum ve kuruluşta veya kendi adına sigortalı çalışanlar, bireysel emeklilik kapsamında olanlar ile Bağ-Kur sigortalıları gibi resmi görevi olmayanlar haftada 40 saate kadar merkezlerde uzman ve usta öğretici olarak görevlendirilebilir.
Uzman ve usta öğreticilerin yukarıda belirtilen şartları taşımadıkları, görevlerinde başarısız oldukları, bu yönerge hükümlerine uymadıkları merkez müdürlüğünce belirlenmesi ya da kursiyerlerin çeşitli nedenlerle öğrenime devam etmemeleri hâlinde kursun kapanma zorunluluğunun doğması durumunda, uzman ve usta öğreticilerin görevine, görevlendirilmesindeki yöntem ile son verilir ve durum kendisine gerekçeli bir yazı ile bildirilir. Bu durumda öğreticiye, yalnız görev yaptığı süre kadar ücret ödenir.
Çeşitli kanun, tüzük ve yönetmeliklerde devlet memurları ile öğretmenlerin eylem ve davranışları için öngörülen suç ve cezalar, uzman ve usta öğreticiler için de uygulanır.
Gönüllü öğreticilik
Madde 13- Uzman ve usta öğretici olma şartlarını taşımak kaydıyla merkezlerde açılacak kurslarda gönüllü öğreticiler de görevlendirilebilir.
Gönüllü öğreticilik, kişilerin herhangi bir karşılık beklemeden gönüllü çalışma ilkesine dayanır. Gönüllü öğreticiler görevli oldukları süre içerisinde öğretmen, kadrolu uzman ve usta öğreticilerin görev ve sorumluluklarını yerine getirmek ve müdürün belirlediği esaslar çerçevesinde çalışmakla yükümlüdürler.
Türk Millî Eğitiminin genel amaç ve temel ilkelerine, ilgili programlara ve mevzuata, merkezlerin disiplinine uymayan gönüllü öğreticilerin görevlerine merkez müdürünün önerisi ile mülkî amirliklerce son verilir ve kendilerine tekrar görev verilmez.
Sınıf öğretmenleri ile emekli sınıf öğretmenleri, ilköğretim müfettişleri ve emekli ilköğretim müfettişlerinin dışında okuma yazma kurslarında görev almak isteyen gönüllü öğreticiler için en az lise ve dengi okul mezunu olmak şartıyla kurs düzenlenir. Bu kursu başarı ile bitirip belge alanlar, gönüllü okuma-yazma öğreticisi sıfatı kazanırlar.
