Yaratıcı Düşünme..

Bu konuda önemli forumu daha cazip hale getirelim..Haydi!!

Buyrun bunu bir inceleyin  hocam belki konu ile ilgilidir.

Buyrun bunu bir inceleyin  hocam belki konu ile ilgilidir.

İşime yaramaz mı? Hem de nasıl yaradı bir bilseniz...

Literatür taraması sonucu elde ettiğim bilgileri paylaşmak istiyorum müsadenizle.

Ondan sonra, yaratıcılığı geliştirmek için kendi yaptıklarımızı paylaşırız.Uygun olur mu Tekbaba ve Bedirdekihamza Hocalarımız

İşte ilk bilgiler:


*** YARATICILIK ***


"Bu çalişmada yaraticilik kavraminin tanimi, tarihsel gelişimi, yaraticilik ve zeka, yaraticilik ve cinsiyet arasindaki ilişkiye deginilmiş, yaraticiligin neler ile ilişkili oldugu üzerinde durulmuş, yaratici düşünen kişilerin iyi bir problem çözücü olduklarina dikkat çekilmiş, yaraticiligin engelleyicileri, yaraticiligi kolaylaştiran ve engelleyen ögretmen özellikleri, yaratici düşüncenin okulda geliştirilmesi ve yaratici düşünme etkinlikleri örneklerle açiklanmiştir.

Sonuç olarak yaratici düşüncenin rahatça ortaya konabilmesi için egitim ortaminin olabildigince özgür olmasi, yaratici her davraniş ve ürünün pekiştirilmesi, hiçbir şekilde çocuklarin küçük düşürülmemesi, düşünceleri ile alay edilmemesi gerektigine deginilerek bilgisayar, video, televizyon, çok amaçli araç gereçler yaratici düşünceyi geliştirmekte etkili olarak kullanilabilecegi ve egitim ortaminda baski, korku ve cezanin yaraticiligi engelledigi sonucuna varilmiştir.

Yaraticilik kavrami ençok güzel sanatlar alanindaki yaraticilik için kullanilmiştir.Yirmibirinci yüzyilin başlarindan beri, farkli yaklaşimlarla açiklanmaya çalişilan yaraticilik kavraminin bugün tüm davraniş bilimciler tarafindan kabul edilmiş bir tanimina rastlamak mümkün degildir. Tarihsel gelişim içerisinde kavramla ilgili olarak psikoanalitik, davranişçi, insancil, bilişsel ve etkileşimli yaklaşimlarla çeşitli modeller geliştirilmiş, ancak halen yaraticiligin boyutlari, niteliksel özellikleri ve bu özelliklerin dagilimi objektif bir şekilde ortaya çikarilamamiştir. Insancil yaklaşimi benimseyen egitim psikologlari yaraticiligin insanin olumlu yanlari ile ilgili oldugu görüşündedirler.

Insanlar yaratici ifade için kayda deger güçlerle dogarlar. Serbest bir ortamda bu güçler, her insanda tam olarak gelişebilir. Çatişma yaraticiligi engeller. Psiko-analitik yaklaşimi benimseyen psikologlar yaraticiligin insan yapisinin olumsuz yönlerinden oluştugunu vurgulamaktadirlar. Bireyin iç çatişmasinin ve saldirgan enerjisinin onaylanan kültürel davranişlara dönüşmesidir. Çevresel yaklaşimi benimseyen psikologlara göre, yaraticilik, nitelikli tecrübelerle ögrenilmiş davranişlardir.

Tecrübeler sirasinda dogal olarak ortaya çikan yaraticilik ilgili davranişlarin desteklenmesi ve bireyin yaratici olmak için egitilmesi ile geliştirilir. Ailenin çoçuk egitimi anlayişi ögretmenlerin tutumu, yaraticiligi etkileyen faktörlerdir. Bilişsel yaklaşimi benimseyen egitim psikologlarina göre, eşanlamli ve zit anlamli düşünerek, bilgileri düzenlemede akicilik, problem çözmede esneklik ve iki durumda da meydana getirilen üründeki özgünlük yaraticiliktir.

Toplumun ve insanligin gelişmesinde önemli bir yer tutan yaraticilik, her bireyde varolan ve insanin yaşaminin her döneminde bulunabilen bir yetenek, günlük yaşamdan bilimsel çalişmalara kadar uzanan geniş bir alani içine alan süreçler bütünü, bir tutum ve davraniş biçimidir. Doguştan getirilmiş olan yaraticilik her çocukta bulunabilir. Fakat yaraticiligin sürekliligi, gelişimi, derecesi ve ortaya çikişi kişiden kişiye farklilik gösterebilir. Yaraticilik esneklik; çok yönlü düşünme, çevreye ve insanlara karşi duyarlilik karşilaşilan yeni durumlara karşi uyanik ve ilgili olma, akicilik; rahat çabuk ve bagimsizca düşünebilme ve hareket edebilme, orjinallik; farkli ve degişik sonuçlara varabilme gibi özellikleri içermektedir (Mangir ve Çagatay- Aral; 1991).

Yaraticilik bilinenlerden yeni birşeyler ortaya çikarma, yeni özgün bir senteze varma birtakim sorunlara yeni çözüm yollari bulma, yeni fikir ve ürünler ortaya koyma şeklinde tanimlanabilir. Yaratici bir kişide merak, sabir, buluşlar yapma yetenegi ile orijinal düşünme, deney ve araştirmalar yapabilme ve sentezci yargilara varabilme yetenegi bulunmaktadir. Yaratici kişilerin davraniş ve tutumlarinda oldukça bagimsiz davarandiklari ileri sürülmektedir (Zimbardo; 1979, San; 1985, Gregory;1987, Berger; 1988).

Psikolog ve egitimcilerin genelde kabul ettikleri bazi özellikler yaraticiligi süreç ve ürün olarak tanimamiza yardimci olmaktadir. Meydana getirilen ürün özgün olmalidir. Yada özgün ürünlerden yeni bir ürün oluşturulmalidir. Olgular sirasinda ilişki kurma yetenegi, düşünmede esneklik, bilgi üretiminde akicilik. Gardner(1978)’e göre ister bilim ister sanat dalları olsun her alanın kendine özgü, kendi içinde sistemi olan sembolleri içeren araçları vardır. Özgün ürünün oluşabilmesi için, bireyin ilgilendiği alandaki sembol ve araçları çok iyi öğrenmiş olması birleştirmede etkili olması beklenir. Örneğin birey müzikte, edebiyatta, matematikte ve diğer alanlarda ilgilendiği sembolik araçları tanır, ilişkileri görebilirse, onlarla ne yapıp ne yapamayacağına karar verebilir. Özgün bütünler oluşturabilir.(alıntıdır)

** Yaratıcılık ve Zeka **

Zeka ve yaratıcılık çoçuğun doğuştan getirdiği yeteneklerdir. Uygun çevre koşulları ve eğitimle her ikiside keşfedilebilir ve gelişmesine yardımcı olunabilir. Araştırmalar yüksek düzeyde zekanın, yüksek düzeyde yaratıcılığı garanti etmediğini, yaratıcılıkla zeka arasında çok yüksek bir korelasyon olmadığını, daha zeki bir bireyin daha yaratıcı birey anlamına gelmediğini göstermektedir.

Getzels ve Jakson dörtyüz kırkdokuz ortaokul ve lise öğrencileri üzerinde yaptıkları çalışmalarda yüksek yaratıcılık ve zekanın birbiri ile ilişkisinin olup olmadığı, üstün yaratıcı bir kişiyi üstün zekalıdan ayıran özelliklerin ne olduğu, iki grubun meslek seçimi, sosyal organizasyonları, tutumları ve ilgileri üzerinde durmuşlardır. Sonuçta 1. Üstün zeka ile üstün yaratıcılık arasında düşük düzeyde bir ilişki olduğunu.2. Üstün zekalı öğrencilerle üstün yaratıcılığı olan öğrencilerin birbirlerinden çok farklı özelliklere sahip olduklarını saptamışlardır. Üstün zekalıların yakınsak problem çözme tarzını benimsedikleri, buna karşın üstün yaratıcı olan çoçukların ise ıraksak problem çözme tarzını benimsedikleri ve bu verilerin de Guilford’un modeline uygun olduğu kanısına varmışlardır.(TED Yayınları;1993).

Wallach ve Kogan ilkokul dönemindeki öğrencilerde yaratıcılık ve zeka arasındaki ilşkiyi incelemişlerdir. Yaratıcılığın ancak çeşitli gereçlerin bulunduğu özgür bir ortamda oluşabileceği sayıltısına dayanarak ilkokul öğrencileri için yaratıcılık testleri geliştirmişlerdir. İki gruptada yaratıcılığın basit bir zeka fonksiyonu olmadığı; yaratıcılık için zeka düzeyinin enaz 120 olması gerektiği açıkça belirtilmiştir.

Torrance’nin geliştirdigi yaraticilik testinin sonuçlarina göre; zeka düzeyi 120’nin üstünde olan öğrencilerde .20, 120’nin altında olan öğrencilerde .50 olarak bulunmuştur. Bu sonuç yaratıcı olmak için için zeka düzeyinin yüksek olmasının gerekli olmadığını göstermektedir. Burada sözü edilen zeka testleri mantıksal ve dil yeteneklerini ölçen genel zeka testleridir. Eğer gartnerın ifade ettiği zeka alanlarına göre bir test geliştirilirse farklı sonuçlar çıkabilir.

Sağlık Bilimleri Enstitüsünde Hazırlanan bir doktora tezinde de Ankara ili merkezinde bulunan Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Çoçuk Gelişimi ve Eğitimi Uygulama Anaokulu, Beytepe Anaokulu ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi Anaokuluna devam eden beş - altı yaşındaki kız ve erkek çocukların zeka ve yaratıcılık seviyeleri arasında ilişki olup olmadığına bakılmıştır. Bu çalışmada önce çocuklara Stanford -Binet zeka testi uygulanarak zeka seviyeleri saptanmıştır. Stanford Binet Zeka Testi iki ile ondört yaş arasını ve yetişkinlik dönemlerini kapsayan bir testtir. Daha sonra çocuklara Torrance yaratıcı düşünce testinin şekil bölümü uygulanmıştır. Bu test üç bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde, çoçuğun verilen yumurta biçiminde kesilmiş kartanu beyaz kağıda yapıştırması, bu şekilden bir resim yapması ve bu resme bir başlık bulması istenmiştir. Testin ikinci ve üçüncü bölümlerinde ise çocuklara çeşitli çizgileri kapsayan test verilmiş bunları tamlayarak anlamlı resim yapmaları ve bu resim için ilginç başlık bulmaları istenmiştir. Araştırmanın sonucunda zeka bölümü ve yaratıcılığın boyutları arasında pozitif yönde fakat kuvvetli olmayan bir ilişki bulunduğu görülmüştür. Bu sonuçlara göre her çocukta yaratıcılık ve zekanın bulunduğu ve bu yeteneklerin gelişmesinde en önemli dönemin anaokulu yılları olduğu vurgulanmıştır. Bu dönemde uygulanacak çocuk merkezli, otoritenin olmadığı yapılandırılmamış program çocuğun yaratıcılığının artmasına ve zihinsel gelişimine yardımcı olacaktır. Ayrıca çocuk sadece okulda değil, günlük yaşamındaki tüm etkinliklerde yaratici düşüncenin geliştirilmesi için cesaretlendirilmeli ve serbest bırakılmalıdır.

Yaratıcılık testleri çoğunlukla açık uçlu sorulardan oluşur. Bunlar bilinmeyen problem çözümlerinin geliştirilmesini teşvik eden sorulardır. Örneğin, bir şekil verilir ve bu şekli kullanarak çeşitli obje ve eşyanın üretilmesi istenir. Ya da bazı resimler gösterilir ve bu resimlerle ilgili çeşitli soruların üretilmesi, üretilen sorulara cevap verilmesi istenir. Bu testler sonucunda çocukta istenen yaratıcı düşüncenin olup olmadığı saptanmış olur. Çocuğun verdiği her cevap onun akıcılık puanını gösterir. Aynı kategoriye girmeyen değişik cevaplar ise onun esneklik puanını verir. Orjinallik ise değişik, ender ve orjinal cevaplar bulabilmesidir.(alıntıdır)

** Yaratıcılık ve Cinsiyet **

Yaratıcı düşünce puanları ile cinsiyet arasındaki ilişkiyi konu olan araştırmalar, kullandıkları testlere, örneklem ve araştırma desenlerine göre farklı sonuçlar ortaya koymaktadır. Önemli ölçüde kültürel değişkenlere bağımlı olan cinsiyet değişkeni üzerinde tartışmalar süregelmektedir. Burada ilginç olan; yüksek düzeyde yaratıcı olan bireylerin karşıt cins rollerini daha kolay kabul edebildiklerini ortaya koymaktadır( Hargraves, 1987).



** Yaratıcılık Neler İle İlişkilidir? **


1.Kelime Akıcılığı:Tamamen sözdisimsel akıcılıktır.

2.Çağrışım Akıcılığı.Verilen bir kelimenin eş anlamlarını bulma. Buda anlamsal yetenekle ilgilidir.

3.İfade akıcılığı: İfade edilmek istenen anlamı farklı söz öbekleri veya cümlelerle ifade edebilme. Buda anlamsal yetenekle ilgilidir.

4.Fikirsel Akıcılık: Belli gereksinimleri karşılamak için düşünce üretme yeteneğidir. Örneğin Bir tuğlanın farklı kullanımlarını bulmak veya kısa bir hikayeye uygun başlıklar bulmak gibi.

Bu yaratıcı yetenekler problem çözme yeteneği olarak genelleştirilebilir. Eleştirel düşünme ile yaratıcı düşünme bu noktada örtüşür.(alıntıdır)

** Yaratıcı Problem Çözme ***


Yaratıcı düşünen kişi iyi bir problem çözücüdür. Yaratıcı problem cözme şunları gerektirir.


1.Kendiliğinden Esneklik: Yapması gerekmediği halde bile kişinin düşüncelerinde özgürce gezmesi.

Yaratıcı düşünen birey bir kategoriden diğerine kolayca geçer. İnşat malzemesi olan tuğlayı ağırlık ya da füze olarak düşünebilir.


2.Uyarlayıcı Esneklik: Olağan dışı bir çözüm gerektiren poblemlerin çözümünde yararlıdır. Problemler bazen geleneksel yöntemlerle çözülebilir görünür. Fakat bu yöntemler her problem için kullanılmayabilir.

Örneğin Kepler’in yörüngenin şekli ile ilgili yaptigi çalişmalar önceleri başarisiz oldu. Fakat daha sonra birgün konik şekiller ile ilgili bir matematik problemi üzerinde çalişirken yörüngenin elips şeklinde oldugunu buldu. Buda yörünge üzerindeki gezegenlerin hareketlerinin nasil gerçekleştigini ortaya çikardi. Bu olay astronomide bir devrimdir. Burada meydana gelen bir alana ait olan bir düşüncenin başka bir alanin problemlerini çözmek üzere uygulanmasidir. Parelellik kurma uyarlayici esnekligin önemli bir parçasidir.


3.Yeniden Tanimlama: Tanidigimiz nesnelerin eski açiklamalarini bir kenara birakip onlari ya da parçalarini yeni şekiller içinde görmedir. Örnegin aşagidaki nesneler ya da bu nesnelerin parçalarinin hangisinden toplu igne yapilabilir.?

Ayakkabi, turp, kurşun kalem, balik kilcigi, karanfil.

Yaratici düşünen bireyler balik kilcigindan kurşun kaleme göre daha iyi bir toplu igne yapilabilecegini düşünürler.



*** Yaraticiligin Engelleyicileri ***


Simberg’e (1971) göre, yaratıcılık algısal, duygusal ve kültürel bütünlüktür. Özellikle yetişkinlerde algısal ve duygusal özelliklerin yaratıcılığı engellediği gözlenebilir.


*Algısal Engeller. Problemi ayırmada güçlük, problemi gereğinden fazla daraltmanın oluşturduğu güçlük, terimleri tanımadaki yetersizlik, gözlemlerde duyuların hepsini kullanmadaki başarısızlık, uzak ilişkileri görmedeki güçlük, açık bir değerlendirmedeki güçlük, neden ve etki arasındaki ayırımda güçlük.

*Duygusal Engeller: Kendini aptal yerine koyma veya hata yapma korkusu, düşünmede esnekliğin olmayışı, ilk akla gelen görüşü hemen kabul etme, kısa sürede başarıya ulaşmak isteme, güvensizlik, denetim korkusu, bir problemi tamamlama ve test etmede dürtü azlığıdır.

**  Yaratıcılığı Kolaylaştıran Öğretmen Özellikleri  **



*Öğrencileri bir birey olarak kabul etme ve öyle davranma

*Öğrenciyi özgür olmaya özendirme.

*Öğrencilere iyi bir model olma

*Heyecanlı olabilme

*Öğrencileri eşit kabul edebilme

*Öğrencileri doğrudan ödüllendirebilme

*Öğrenciye ilgi gösterme

*Sürekli okuyan kişiler olabilme

*İkili ilişkide kolay iletişim kurabilme.





 * Yaratıcılığı Engelleyen Öğretmen Özellikleri *


*Öğrencinin cesaretini kırma

*Güvensizlik

*Aşırı eleştiren

*Davranışlarında bir uçtamn diğerine gidip gelen

*Heyecanı olmayan

*Düz okumayı vurgulayan

*Dogmatik ve katı

*Alanla ilişkisini sürdüremeyen

*Genelde yetersiz

*Dar ilgileri olan

*Sınıf dışında tartışma ve konuşma yeteneği olmayan(Chambers;1973).


Patterson’a göre ilköğretimde doğru yazma öğretilirken yaratıcı düşüncede ödüllendirilmeli ve cesaretlendirilmelidir.

Zayıf not vermekle sonuçta yaratıcılığın öldürüldüğü unutulmamalıdır.Yaratıcı düşünenler geleneksel eğitim programları içinde başarılı olamazlar.

Einstain’ın başlangıçta orta düzeyde bir öğrenci olduğunu, Bill Gates üniversiteyi çok erken terk ettiğini biliyoruz.(alıntıdır)

Sudee Hocam , paylaşımınız için teşekkürler. Araştırmanız gerçekten çok faydalı olmuş. Bir solukta okudum.

saygılar.

Sudee Hocam , paylaşımınız için teşekkürler. Araştırmanız gerçekten çok faydalı olmuş. Bir solukta okudum.

saygılar.

Rica ederim Chns Hocam, beğendiğiniz için ben teşekkür ederim

Daha keşfedilmeyi ve okunmayı bekleyen o kadar bilgi var ki! Bazen, zamanımın ve ömrümün bunların hepsini okumaya yetmeyeceğinden korkuyorum...

PI.Değerli hocam,
İnanın  ne kadar faydalandığımı tahmin edemezsiniz.En dur geldiği anda bile yaratıcılık kaabiliyetini kullanmak gerektiğini, fedakarca araştırılmış ve yazılmış rehberlik konusu olabilecek yazınızı okuduktan sonra keşfettim.
Saygılaımla hocam.

Faydalı olduysa ne mutlu bana Konakyanlı Hocam

Bence, yaratıcılığı sadece derslerde ve okulda kullanılması gereken bir yeti olarak görmemek gerekir.

Hayatın her alanına, her anına yaratıcılığı kaynaştırırsak nerede, ne şartlarda olursa olsun hayat bize daha anlamlı ve güzel gelecektir...

Yaratıcılığı kullanarak hazırlanmış özenli bir sofra; veya sevdiklerimiz için kendi beynimizin ürünü olan orjinal bir sevgi gösterisi hayatımıza anlam kazandırmakta en etkili silahımız olacaktır...

Herkese, hayatın tüm anlarında kendi ürünümüz olan  mutluluk dolu günler diliyorum...

Bu konuda önemli forumu daha cazip hale getirelim..Haydi!!

Sudee" öğretmenim, gözden kaçırdığımı anladım.Tekrar giriş yaptım.Açtığım konu başlığını takip etmediğimden dolayı verdiğiniz değerli bilgileri gözden kaçırmışım.Çıktı aldım.
Çok teşekkür ediyorum size,yüreğinize ve güçlü kaleminize..Sağolun.

Herhalde her konuda kendi tarzını oluşrabilmek gerekiyor. Alternatif yolların her zaman var olduğunu , önemli olanın bu yolları bulmak , bunun için orjinal düşünmek gerektiği bilmek gerekiyor.

Doğruya yanlızca bir yoldan gidileceğini düşünmek sadece statikoyu korumak anlamına gelir.

Doğruya binlerce yoldan gidilebileceğini bilmek ve bu yollardan birini keşvetmek ise herhalde bizi orjinalleştirir.