Bu Ülke

Bu Ülke

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

"Bu Ülke" Cemil Meriç'in ilk defa 1974 yılında yayınlanan kitabıdır.

Kitabın temel özelliği :
Doğu-Batı sorunu yanında, özellikle sol-sağ kutuplaşmasına ve kalıplaşmasına ilişkin önemli tesbitlerini ve aforizmalarını içeriyor olmasıdır.

Kıbrıs Harekâtı yapıldığı yıl olan 1974 sol-sağ kutuplaşmalarının tırmanma dönemidir.
Eylül 1980 dönemini hatırlamayanların kutuplaşmanın boyutlarını anlaması hemen hemen imkansızdır.
Büyük bir ihtimalle, sol-sağ kutuplaşmasının irdelendiği ilk eserdir.

Kitapta yazarın diğer çalışmalarından alıntılar, düşünürler ve eserleri hakkında bilgiler mevcuttur.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Avrupa'yı ortaçağın kâbuslu gecesinden kurtaran mucizenin adı: yabancı dildir.
Aydınlarımız, bu 'medeniyet anahtarı'ndan mahrum kaldıkça inkılâplarımız... bir ucube olarak kalmağa mahkûmdur.
Tercüme eserler, edebiyatı kucaklayan fikir kaynaklarından -çok defa- kirli ve delik deşik kovalarla aktarılmış damlacıklardır...
Ya Batılı olacağız ya da  Batı kültürünün âzâd kabul etmez sömürgesi. (Yirminci Asır, "Bir Kitabın Düşündürdükleri", 7.2.1953)

---

Diğer kültürleri anlayabilecek ölçüde  yabancı dile hakim olan çok az aydınımız oldu.
Bu nedenle uzun yıllar "Batı kültürünün âzâd kabul etmez sömürgesi" özelliğimizi muhafaz ettik.
Yavaş yavaş kendi kültürümüzün özelliklerinin FARKINA varmaya başlıyoruz.

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

"Olemp'i ararken Hint çıktı karşıma..."
"Kolomb Asya'yı ararken Amerika'yı bulmuş, ben Avrupa'yı incelerken Hint'le karşılaştım.
Dikkatimi Ganj kıyılarına çeken Schopenhauer ile Schelling oldu.
On dokuzuncu yüzyılı anlamak için 'Vedalar Çağı'nı incelemek zorunda kaldım..." (Kırk Ambar, s. 451)

---

2005 yılında "öğretim alanında" yaptığım çalışmaları yayınlayacak yer sıkıntısına çözüm ararken (daha doğmamış olan) Egitimhane çıktı karşıma

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Çağdaş Avrupa en aydınlık taraftarıyla Hint'in bir devamıdır...
Hint belki bütün hakikat değil ama hakikat.
Bu kitap, çağdaşlarını papağanlıktan kurtarmak için yazıldı.
Bir kaçış değil, bir arayış." (Jurnal, 1964)

---

Jurnal : Cemil Meriç'in kendini, yakınlarını, etrafındakileri, içinde bulunduğu dünyayı, düşünce tarihini ve tarihimizi, kendi açısından ve yalın bir şekilde değerlendirdiği eseridir.
İki cilttir.
Birinci cilt  1955-1965 yıllarını, ikinci cilt 1966-1983 yıllarını anlatır.

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

... O ülke, düşünce hürriyetinin vatanıdır...
Hint'ten tesamuhu öğrendim, düşüncenin gökkuşağını bütün renkleriyle sevmeyi öğrendim.
Peşin hükümlerin mahpesinden kaçmayı, hakikatin çeşitli yönlerine eğilmeyi, hayatın her tecellisine saygı beslemeyi öğrendim.
'Hint', bir çağrıdır, güzele, sonsuza, hoşgörüye çağrı.
(Kırk Ambar, s. 451)

---

Kırk Ambar kitabının tanıtım yazısı :

Kırk Ambar adeta bir mefhumlar kamusu dağınık ve derbeder bir ansiklopedi.
Üstada göre, kurmak istediği abidenin birkaç sütunuyla birkaç odası.
Bu abide önemine binanen iki ayrı cilt halinde yeniden düzenlendi.
İlk cildin başlığı "Rümuz-ül Edeb".
Bu cilt, dünya edebiyatından yola çıkarak klasiğe hümanizmden edebiyatından yola çıkarak klasiğe hümanizmden edebiyat sosyolojisine, romanın romanından edebiyat tarihinin tarihine uzanıyor.
Cemil Meriç, bu uzun edebi yolculukta okuru düşünmeye davet ediyor.

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

68'lere kadar insanlığın düşünce tarihini tavaf eden bir şakirttim.
Düşünmüyordum, başkalarının neler düşündüğünü öğrenmeğe çalışıyordum.
Uzun süren bir çıraklık...
Jurnal, 9.8.1975)

Konya yolculuklarımda (1966-67) ilk defa başkası ile temas ettim.
Başkası, yani kendi insanım. Kaderin karşıma çıkardığı genç üniversiteli 'SEN BİZDEN DEĞİLSİN' dedi.
Sen bizden değilsin.
Evet, ben onlardan değilim.
Ama onlar kimdi?
Uçurumun kenarında uyanıyordum.
Demek boşuna çile çekmiş, boşuna yorulmuştum.
Bu hüküm hakikatin ta kendisiydi.

---

Acaba ben kimlerdenim?
Bu soruyu kaç kişi kendine sorar?
Benzer bir soru 2006 yılında bana da sorulmuştu.
O zamanlar "Kendimi hiç bir yere ait hissetmiyorum" şeklinde cevaplamıştım.
Artık kimlerden olduğumu biliyorum

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Din problemi, şer problemi, Avrupalılaşma problemi...
bizim de GEVELEDİĞİMİZ mefhumlar.
Ama kimsenin bu problemler üzerinde kafa yorduğu yok.
Sağ, kovuğuna çekilmiş, münzevi, mazlum, mustarip.
Sol, eline tutuşturulan reçeteyi kekeliyor, mânâsını anlamadığı reçeteyi.
Tek ortak duygu: düşmanlık. Diyalog yok. Tanzimat'tan beri hazır elbiseye meraklıyız, hazır elbiseye ve hazır medeniyete...
Tefekkür kılıçla fethedilmez, bir parça kendi kafamızla düşünmek ne kadar güç."
(Mağaradakiler, s. 314)

---

Kendi kafamızla düşünmek...
Düşünülmüş olanlar varken ne diye zahmete katlanalım ki?

Mağaradakiler kitabının tanıtım yazısı :

Aydın mı dersiniz, entelektüel mi dersiniz?
İki kavrama farklı anlamlar mı yüklersiniz?
Aydınlardan entellektüellerden çok şeyler mi beklersiniz, hiçbir şey beklemez misiniz?
Öyle ya da böyle, kültürle derinlemesine alışveriş kaygınız arsa zaman eksenine düşünce mesaisi düşünebiliyorsanız bu kavramlar üzerine kafa yorarsanız bu sorulara cevap ararsınız ufuk ararsınız.
Cemil Meriç'in hakikatte içi de, dışı da bir mağarayı anlattığı kitap Mağaradakiler bir geniş ufuk kitabı.

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Hakikat bin bir cepheli, bin bir görünüşlü. Karşınızdaki, göremediğinizi gösterecek size. Sizden farklı düşündüğü ölçüde yaratıcı ve öğreticidir...

---

...

---

Sağ, daima çekingen, daima korkak, daima sevimsizdir.
Çekingendir, çünkü maziyi temsil eder; maziyi, yani keyfiliği, kanunsuzluğu.
Korkaktır, zira kanlı imtiyazların ve karanlık istismarların mirasçısıdır.
Sevimsizdir, hangi mezarlığı ürpermeden seyredebiliriz?
Avrupa'nın son iki yüz yıllık tarihi, sol'un zaferleri, sağ'ın hezimetleri tarihidir.

Bize gelince... Hudutlarımızdan salgın bir hastalık gibi girer sol, arazı meçhul bir hastalık.
Solcu, ithamların en korkuncu olur... büyüden meş'um, bedduadan netameli bir kelime.

Sağ, daha nazlı, daha utangaç bir misafir. Ne zaman gelmiş, bilen yok!
Türk adaleti, kimse tarafından benimsenmeyen bu silik ve şahsiyetsiz kelimeyi pek ciddiye almaz.
Ve çeyrek asır nebatî bir hayat yaşar sağ.

---

Sağ - sol kavramları unutulduğu için yukarıdaki cümleler çoğu Egitimhane üyesi için anlamsızdır.

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Batının en "gerici" partileri bu menfur vasıftan kurtulmağa çalışırken, bizde mukaddesatçıların bayrağı olur sağ: Türk'ün âlicenaplığı...

Filhakika bu kirli ve karanlık kelimenin dünyada bizden başka şefaatçisi, bizden başka elinden tutam kalmamıştır.

Sol-sağ...
Çılgın sevgilerin ve şuursuz kinlerin emzirdiği iki ifrit.
Toplum yapımızla herhangi bir ilgisi olmayan iki yabancı.
Sol'un halk vicdanında yarattığı tedailer: casusluk, darağaçları, Moskova; sağ'ın, müphem, sevimsiz, sinsi bir iki hayal.
Hıristiyan Avrupa'nın bu habis kelimelerinden bize ne?
Bu maskeli haydutları hafızalarımızdan kovmak ve kendi gerçeğimizi kendi kelimelerimizle anlayıp anlatmak, her namuslu yazarın vicdan borcu.

---

Sağ - sol kavramlarını hafızalarımızdan kovduk.
Kendi gerçeğimizi kendi kelimelerimizle anlayıp anlatabiliyor muyuz?

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Gerici, bir toplumun gelişmesini sağlayacak hiçbir yeniliği istemeyen, her yönüyle eskiyi özleyen ve eski düzeni getirmeğe çalışan (kimse)"
(Meydan-Larousse).
Tarifin tek kusuru bu ucubenin hangi çağda, hangi ülkede yaşadığını söylememesi.
Murdar bir hal'den muhteşem bir maziye kanatlanmak gericilikse, her namuslu insan gericidir.
IV Murat'a, Süleyman devrine dön! diye haykıran Koçi Bey'den Reşit Paşa'ya kadar Osmanlı Devleti'nin bütün ıslahatçıları gerici.
Dante, yaşadığı çağdan iğrenir.
Balzac eserini iki ezelî hakikatin ışığında yazar: kilise ve krallık.
Dostoyevski maziye âşık.
Dante gerici, Balzac gerici, Dostoyevski gerici!
Gerici, ilerici...
Düşünce hürriyeti bu mülevves kelimelerin esaretinden kurtulmakla başlar.

---

Kaç türlü esaretten kurtulmamız gerek?
Bu kadar çeşitli esaretten kurtulmanın TEK YOLU sadece BİR OLANA teslim olmaktır.

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Batılılaşma miti eskiyince, yeni bir yalan çıktı sahneye...
Daha doğrusu, aynı nazenin taze bir makyajla arz-ı endam etti.
Filhakika, intelijansiyamızın şerefine şampanya şişeleri patlattığı bu sözde bakire,
Tanzimat'tan beri tanıdığımız "Batılılaşma"nın ta kendisi. "Çağdaşlaşmak", Avrupa'nın yeni bir ihraç metaı, kokain ve LSD gibi...
Şuuru felce uğratan bir zehir. "Çağdışılık" ithamı, iftiralann en alçakçası, en abesi.
Aynı çağda muhtelif çağlar vardır.
Çağdaşlaşmak neden Hıristiyan Batı'nın putlarına perestiş olsun?
Bu, kendi derisinden çıkmak, kendi mukaddeslerini inkâr etmek ve peşin peşin köleliğe razı olmak değil mi?
Biz apayrı bir medeniyetin çocuklarıyız; düşman bir medeniyetin, bambaşka ölçüleri olan, çok daha eski, çok daha asil, çok daha insanca bir medeniyetin.
Çağdaşlaşmanın halk vicdanında adı asrîleşmektir; asrîleşmek, yani MASKARALAŞMAK, gâvurlaşmak.
Kırk yıllık Kâni'nin Yâni olamayacağı, Türk'ün akl-ı selimi için bedahetlerin bedaheti; bir medeniyetin başka bir medeniyete istihale edemeyeceği (başkalaşamayacağı) Danilevsky'den beri bir kaziyye-i muhkeme.

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Asırlar geçti, birer birer söndü meşaleler.
İrfan asaletini kaybetti.
Hafızaya çakıl taşı gibi saplanan bilgi kırıntılarına yeni bir ad bulduk: kültür.
Genç kuşaklar, Batı'nın bit pazarlarından ithal edilmiş bu hazır elbiselere küçümseyerek bakıyor.
Hoca öğretmen oldu, talebe öğrenci.
Öğretmen ne demek?
Ne soğuk, ne haysiyetsiz, ne çirkin kelime.
Hoca öğretmez, yetiştirir, aydınlatır, yaratır.
Öğrenci ne demek?
Talebe isteyendir; isteyen, arayan, susayan.

---

[linkler sadece üyelerimize görünmektedir.]
linkinde Eğitimhane Kültürünü Sorgulayalım başlığıyla açmış olduğum konudaki 3. madde bu mesaj dikkate alınarak değerlendirilmelidir.

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

İngiliz hodgâmdır, heyecansızdır.
Bir millet değil, bir yığın.
Yığını kolayca kandırabilirsiniz, duyguları hiçbir temele dayanmaz.
Yığın düşünmez, mâruz kalır.
Nezleye yakalanır gibi tutulur bir fikre.
Ateşi yükselince arslanlaşır, nöbet geçince her mukaddesi unutuverir.
Büyük bir milletin duyguları ölçülü, düzenli, devamlıdır.
Okumaktan hangi hakla sözediyoruz?
Okuma terbiyesinden önce, çok daha mühim, çok daha âcil disiplinlere muhtacız.
Böyle bir ruh haleti içindeki insanlar nasıl, neyi okuyabilirler?
Büyük bir yazarın tek satırını anlamaları imkânsız.
Kendini yığın hâline getiren bir millet payidar olamaz.
Tek kaygısı para olan bir yığın yaşayamaz.
Düşünceyi küçümsüyoruz.
Kitaba harcadığımız parayı, atlar için harcadığımızla kıyaslarsak, yerin dibine girmemiz gerekmez mi?
Kitap sevene, kitap delisi diyoruz.
Kimseye at delisi dediğimiz yok.
Kitap yüzünden sefalete düşen görülmemiş.
At uğrunda iflas eden edene.
İngiliz milletinin içkiye verdiği para, kitaba verdiğinin kaç misli, hiç düşündünüz mü?
En güzel kitap bir kalkan balığı fiyatına. Alan nerede?
Umumi kütüphaneler resmî ziyafetler kadar pahalıya mal olsa idi hükümetimizin daha çok iltifatına mazhar olurdu şüphesiz.
Kitaplar bileziklerin onda biri kadar etse beyefendilerimizle hanımefendilerimiz arada bir okumak hevesine kapılırdı belki.
Birçokları kitabı ucuz olduğu için almaz.
Düşünmez ki kitabın tek değeri okunmasındadır.
Bir değil birçok defalar okunmasında, çizilmesinde, tanınmasında.

---

[linkler sadece üyelerimize görünmektedir.]
linkinde Eğitimhane Kültürünü Sorgulayalım başlığıyla açmış olduğum konudaki 16. madde bu mesaj dikkate alınarak değerlendirilmelidir.

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Divan Edebiyatında roman yok. Niçin olsun?
Batı'nın ilk romanlarından biri "Topal Şeytan". Kahraman, evlerin damını açar, bizi yatak odalarına sokar.
Roman başlangıcından itibaren bir ifşadır.
Osmanlı'nın ne yaraları vardır, ne yaralarını teşhir etmek hastalığı.
Hikâyeleri ya bir cengâveri ebedîleştirir, ya "hisse alınacak bir kıssa" dır.
Roman'ın burjuvaziyle doğduğunu söylerler.
Burjuvazi Avrupa'nın imtiyazı, daha doğrusu yüz karası.
Bir kelimeyle roman, başka bir dünyanın, başka bir ruh ikliminin, başka bir toplumun eseri.
Daha zavallı bir dünya, daha dişi bir manevî iklim, daha geveze bir toplum.

---

Bu satırları okuduktan sonra, insan nasıl roman okur

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Tanzimat sonrası Türk aydınına en çok yakışan sıfat müstağrip. (Batı hayranı)
Edebiyatımız bir gölge-edebiyat; düşüncemiz bir gölge-düşünce. Üç edebî nevi itibardadır: Taklit, intihal, tercüme.
Ama zirvelerin hiçbirini tanımıyorduk.
Avrupa'yı Avrupa yapan düşünce fatihleriyle temasımız yasaktı.
Haset kitabevinden ibaretti Avrupa'mız, girdapları olmayan bir kıta, tezatsız ve tek boyutlu; bir kartpostal Avrupa'sı.
Coğrafyamızda tek kıta vardı, kafatasımızda tek yarım küre. Türkçe konuşan birer Fransızdık.

---

Tanzimat fermanı, toplumu / aydınları "Türkçe konuşan birer Fransızlar" haline getirmek için mi ilan edilmiş?

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

"Katıksız demokrasi ayak takımının despotizmidir", diyor Voltaire.
"Demokrasinin temeli fazilettir", diyor Montesquieu*...
De Maistre: "hırstır", diyor.
Demokrasi adaletin temelidir, Vacherot'ya göre.
Proudhon'a göre, ruhanî ve cismanî bütün iktidarların sona ermesidir.
Thierry için, demokratik cumhuriyetlerin sonu ahlâkî bir alçalıştır.
Günümüze gelelim: "Weberci bir sosyologa göre, demokrasiyi diğer siyasî rejimlerden ayıran önfaraziye: hürriyet.
Hürriyet, demokrasinin başlangıcından itibaren mevcuttur; derece kabul etmeyen, kayıtsız şartsız bir hürriyet.
Bu mefhum demokrasinin amacını da belirler: eşitlik.
Eşitlik gerçekleşemez, gerçekleşirse demokrasi hikmet-i vücudunu kaybeder, yerini anarşiye bırakır.

---

Demokrasinin tanımında bir uzlaşma yoktur.
Genel kabul gören tanımların ortak özelliği, demokrasinin sınırsız hürriyet içerdiğidir ki, bu tanım anarşi kavramının bire bir karşılığıdır.