Bu Ülke

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Çağdaş Avrupa'nın demokrasi anlayışı bu, kısaca.
Şimdi de İslâmiyet'in devlet telakkisine bir gözatalım.
İnsanlar, doğuştan eşittirler: kullukta, fanilikte eşitlik.
Ama menfi bir eşitlik bu.
Sonra, iman sayesinde yeni bir eşitlik kazanırlar, kardeş olurlar.
Rabbin lütuflarmdan aynı ölçüde faydalanacaklardır: hukukî ve müsbet bir eşitlik.
Kulun bütün haysiyeti: mümin oluşunda.
Kul, mümin olunca hukukî bir hüviyet kazanır, dilenciyi halifeye eşit kılan bir hüviyet.
İslâm için hürriyet felsefî değil, hukukî bir mefhum.
Temeli: camianın bütün fertleri arasında tam bir hak eşitliği olduğu inancı.
Hükmeden Allah'tır, bu hâkimiyet devredilemez.
Allah, her ul-ül emr'i* otorite ile doğrudan doğruya teçhiz eder.
Emir (veya Sultan) seçimle gelse de, durum değişmez.
Allah'ın dışında cismanî bir otorite yoktur.
Vardır demek, Allah'a şerik koşmaktır.
Ul-ül-emr, Allah'ın aletidir sadece.
İslâmiyet'te her türlü istibdada, ahkâm-ı Kur'aniyye dışındaki her türlü keyfiliğe karşı direnmek için birçok yollar vardır.
Kitap sahibi kavimler, İslâm'ın üstünlüğünü kabul etmek ve ona cizye ödemek şartıyla hudutlu, fakat teminatı olan bir hakka lâyık görülürler.
Bu himaye, ümmetin bir civanmertliğidir.
Bir nevi misafirperverlik.
Himaye edilenlerin daha az vazifeleri olduğu için, hakları da daha azdır.
İbadetlerine devam edebilir, kendi kanunlarını uygulayabilirler.
Putperestlerin camiada yeri yoktur.
Ama Müslümanlar onları da zaman zaman korumuşlardır.
Her kâfir ve putperest İslâmiyet'i kabul eder etmez, misak'a dahil olur.
İslâm, cihanşümul bir dindir, bütün insanlara hitap eder.
Kast da tanımaz.
Gerçek Müslümanın nazarında sosyal sınıf diye bir şey olamaz.
Servet veya mevki ayırmaz insanları; Müslüman, Müslümana eşittir.

---

Günümüzde kaç kişi " İslâmiyet'in devlet telakkisi" hakkında bilgi sahibidir?

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Vatandaşlığı yapan kan ve toprak değil, inanç.
Ümmetin Avrupa dillerinde karşılığı yok.
Siyasî ve dinî bir bağ.

---

....

---

Demek ki İslâmiyet'in temel mefhumu: eşitlik.
Bu bir amaç değil, bir hak.
Hürriyet, eşitliğin bir başka adı veya görünüşü.
Sınıf kabul etmeyen, imtiyaz tanımayan bir dinde kimin, kime karşı hürriyeti?
Batı, hürriyeti, bir hata işleme hakkı olarak tarif ediyor.
Müslümanın böyle bir hakkı yoktur.
Çünkü o ebedî hakikatin, yegâne hakikatin, cihanşümul hakikatin emrindedir.
Evet, İslâmiyet bir kanun ve nizam hâkimiyeti (nomok- rasi)dir.
Batı'nın gerçekleştirmeğe çalıştığı eşitliği çoktan fethetmiştir.
Fikir hürriyetini, insanı insana saldırtan bir tecavüz silâhı olarak değil, bir ikaz, bir irşat vasıtası olarak kabul etmiştir.
Demokrasinin ta kendisidir İslâmiyet.
Ama Batı'nınkinden çok başka bir ruh ikliminde gelişen, çok başka umdelere dayanan bir demokrasi.

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Mekanist maddecilik, yükselen burjuvazinin kavga silâhıydı;
diyalektik maddecilik dördüncü sınıfın kavga silâhı oldu.
Birincinin görevi feodaliteyi yıkmaktı, ikincinin kapitalizmi.
Din, Avrupa için bir afyondur, bütün ideolojiler gibi.

Avrupa'nın tarihi, bir sınıf kavgası tarihidir.

Osmanlı için şuurdur din, tesanüttür, sevgidir.
Osmanlı toplumu insan haysiyetine ve inanç birliğine dayanır.
Hegel belki haklı: tarih tezatlar içinde gelişir.
Osmanlı'nın tezadı Avrupa'dır.
Batı'da maddecilik bâtıl'ın hisarlarını yıkan bir dinamit, hür düşüncenin dinamiti;
Osmanlı İmparatorluğunda maddecilik bir kendi kendini tahrip cinneti.

---

...

---

Fransa 1958'e kadar liselere almıyor sosyolojiyi.
Bizde 1914'ten beri kürsüsü var.

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Weber'in hareket noktası ise şu:
Avrupa dünyanın kalbgâhı; insan bütün büyük fetihlerini Avrupa'nın kılavuzluğunda gerçekleştirmiştir.
Öteki medeniyetler, birer emekleme, birer başlangıç, birer müsvedde.
Avrupa'nın ayırıcı vasfı: akılcılık.
Çağdaş tarihin mimarı: burjuvazi.
Dünyanın başka ülkelerinde burjuvazi olmadığı için, Avrupa'nınkine benzeyen bir medeniyet de yok.

Birçok ülkeler kapitalizmin eşiğine kadar gelmişler, fakat kapitalizme geçmemişler.
Sınaî kapitalizm, Protestan ahlâkının eseri.
Acaba öyle mi?
Weber'in Protestan ahlâkına yamamak istediği rasyonalite, irrasyonalitenin ta kendisi değil mi?
İnsanı eşyalaştıran, insan haysiyetini sıfıra indiren bu ahlâk, kapitalizmin cinayetleri ve adilikleri üzerine örtülen bir şal.

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

İman mutlak hakikatlerin dünyası.
Tefekkür, şüphenin.
İbn Haldun, gerçeği, haber ve inşa diye ikiye bölmüştü.
Ne kadar haklı... haber kabul edilir, inşa tahkik.
Aklın cevelângâhı olan mahsus dünyada (duyular dünyası) hiçbir mutlağın yeri yoktur.
Hiçbir milletin idraki başka bir milletinkinden, hiçbir ferdin zekâsı başka bir ferdinkinden daha üstün değildir.

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

İnsanlığın tarihi neden İsa ile başlasın?
Tarihin mihver çağı İsa'dan önce beşinci yüzyıl.
Bugünün insanı o zamandan beri yaşıyor (Jaspers).
"Her şahıs tasavvurlarım kendi lisanı üzre kurup da sonra başka lisana tercüme ettiği gibi, her millet vak'aları kendi tarihine göre tertib edip, öteki tarihleri ona kıyasla bulur...
Yani her millet kendi tarihini muhafazaya mecburdur" diyor Cevdet Paşa.

"Binâenaleyh, bizde de hicretin tarih başlangıcı olması emr-i tabiîdir".

Tarih, gerçekte iki kısma bölünebilir.
Paşa'ya göre: "asr-ı Âdemden, asr-ı İslama kadar" olan zaman eski çağdır;
ondan sonra yeni çağ İslâm'la başlar.
'Yeni tarihi de iki kısma ayırabiliriz: ikinci kısmın mebdei, matbaanın keşfidir."

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Sosyalistlere göre suç, çevrenin ürünü.
Suç diye bir şey yok.
Suç, kötü ve tabiat dışı bir içtimaî düzene isyandan ibaret.
Çevre her kötülüğün kaynağı.
Demek ki, toplum akla veya tabiata uygun bir düzene kavuşunca suç falan kalmaz.
Çünkü isyan edecek bir konu yoktur artık.
Ve göz kapayıp açıncaya kadar insan salâha kavuşur.

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Rousseau'yu Rousseau yapan yüzünü görmediği annesiyle ayyaş babası mı?
Marx, avukat Marx'ın oğlu olmaktan çok Rousseau'nun, Saint-Simon'un, Hegel'in çocuğu.

---

...

---

İnsan tabiatı değiştirirken kendini de değiştirilmiş, yalnız tabiatı değiştirirken mi?
Büyük adam bir devin sırtına tırmanan cüce, diyor Michelet.

Belki doğru, dev: Goliat yani yürüyen dağ parçası, sırtındaki cüce: Davut yani zekâ.

Büyük adam, kalabalığı tekme ile uyandıran kılavuz.
Sonra uyanan Caliban efendisini parçalar.
Tarih hürriyetle kader, ruhla madde arasındaki kavgaymış.
Bir kelime ile tabiatla insanın kavgası.
Tabiat hep aynı tabiat, ne var ki insan hep aynı insan değil.

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Düşünce bir köprü: kıldan ince, kılıçtan keskin...
Kalabalıklar geçemez üzerinden.
Ülkeler asırlarca habersiz yaşamış birbirinden.
Ne Asya Avrupa'yı tanımış, ne Avrupa Asya'yı.
El Birûnî boşuna anlatmış Hint'i çağdaşlarına.
Kıt'alar kapalı birbirine.
Yalnız kıt'alar mı?
Aynı mahalledeki insanlar birbirine yabancı.
Her ev meçhule giden bir kompartıman.

---

...

---

Diderot'un delişmen bir kahramanı, ne lüzum var dâhiye der,
dünyanın başına dert açan hep o.
Deha tabiatın en tehlikeli armağanı.

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Hegel "Gerçek sanat ne öğrenilir, ne aktarılır", diyor.
Kabiliyet ile dehayı şöyle ayırıyor Schopenhauer: kabiliyet, belli bir hedefe başkalarından daha ustaca ok atmak; deha, oklarını, başkalarının bakışlarıyla dahi ulaşamayacağı bir hedefe saplamak.

---

...

---

O (Said Nursi) konuştukça, laikliğin kartondan setleri yıkıldı birer birer.
Kentle köy, çağdaş uygarlık düzeyi (!) ile Anadolu, tereddütle inanç... karşı karşıya geldi.
Nurculuk, bir tepkidir.
Kısır ve yapma bir üniversiteye karşı medresenin, küfre karşı imanın, Batı'ya karşı Doğunun isyanı.
Her risale bir çığlık, şuuraltı'nın çığlığı.
Zulmün ahmakça taarruzu olmasa, bu münzevi ses böyle sayhalaşır mıydı?
Tanzimat'tan beri her hisarı deviren teceddüt dalgası ilk defa olarak Nur kalesi önünde geriler.

---

...

---

Önce sükût vardı, kelâm değil, "Tanrı sükûttur" diyor bir Hint bilgesi.

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Âsafın manzum bir tekerlemesini hatırlıyorum:
"Seni görmesem Buda olurdum, seni gördüm budala oldum."
"On binlerce Buda gelmiş dünyaya" diyor, "biz yalnız sonuncusunu tanıyoruz."
Tanıyor muyuz acaba?
Tarihçilerin üzerinde anlaştığı tek hakikat var mı?
Kimine göre, bir ömür boyu dünya nimetlerini hor gören Buda, nefis bir domuz kızartmasını tıkabasa atıştırdığı için göçüp gitmiş...
İnanacak mıyız?
Kahramanların çamurlaştığını görmek, sokaktaki adam için buruk bir teselli.
Tabiatın dev'e tahammülü yok.

Ermişler bile kurtulamamış sitem oklarından.
Çağımız, delileri sevimlileştirdiği için Dosto'ya tutkun.
Cinnetle cinayet sanatın konusu olunca bir nevi meşruiyet kazanıyor.

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Altınlarını cam karşılığı dağıtan Kızılderiliyi hiçbir zaman gülünç bulmadım.
Cam, altından çok daha asil.
İsrail peygamberlerinden beri lanetlenmiş bir maden, altın.
Adı, tarihin bütün cinayetlerine karışmış.
Pıhtılaşmış kan, insan kanı.
Cam güzel, çünkü kirli bir mazisi yok.
Cam güzel, çünkü kalbi var, kırılıverir.
Deli İbrahim, Osmanoğullarının en akıllısı.
İnci balıklara atılmak için yaratılmış olmasaydı, denizlerde ne işi vardı?

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

La Harpe: (1739-1803). Fransız şair ve tenkitçisi.
Edebiyatla ilgili derslerini, Lycee ou Cours de Litterature Ancienne et Modeme (Lise veya Eski ve Yeni Edebiyat Dersleri, 1799) adlı eserde topladı, edebiyat tarihini bütünü içinde ele alan ilk kitap.
Tiyatrolan bazen alkışlanmış, çok defa ıslıklanmış.
Düşmanlarından bir şair şöyle der: "La Harpe'ı yılana benzeten aldanır; yılan ıslık çalar, La Harpe ıslıklanır."

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Machiavelli: (1469-1527). Bu cesur fikir adamına göre politikayla ahlâk birbirinden ayrılmalıdır.
İyi ahlâk, fertler için fazilettir, topluluklar için değil.
"Gaye vasıtalan meşru kılar" fikri, siyasî felsefenin temelidir.
Ama bu cümle kendisinin değil, Cizvit tarikatının kurucusu Ignacio de Loyola'nındır.

---

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Cemil Meriç'in "Bu Ülke" isimli eserinden alıntılar :

---

Lukretius'u hatırlıyorum. Büyük şair 2000 yıl önce görmüş hakikati:
"Eğer pek yakınlarındaysan birbirleriyle çeliştiklerini görürsün.
Bakarsın, kimi şu partiden, kimi bu partiden.
Ama hele biraz uzaklaş, bir tepeye çık:
Tozu dumana katan bu süvarilerin topu birden sana bir tek toz bulutu, aynı toz bulutu hâlinde ayan olacaktır."

---