Divan Edebiyatı Divan Şiirleri

"Lale Devri " döneminde Şair Nedim, o eski Kağıthane safahatında dere boyunca dolaşırken yaşmaklı, genç ve güzel hanımlar gelip geçerler... Nedim'in arkadaşları şaire, o güzellerden birine " harf endazlık ", yani "laf atmasını" isterler... Bu talep üzerine Şair Nedim o güzellerden birine yanaşır ve ince bir tevriye san' atı ile şöyle seslenir:

"Görmemiştir kimseler canın tenden gittiğini

Ben gözümle gördüm, işte şu giden canım benim."

tuğra

Gazel - Usanmaz mı?

Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı

Felekler yandı âhımdan muradım şem’i yanmaz mı

Kamu bâmarına cânan devâ-yı derd eder ihsan

Niçin kılmaz bana derman beni bîmar sanmaz mı

Şeb-i hicran yanar cânım döker kan çeşm-ı giryânım

Uyarır halkı efgaanım kara bahtım uyanmaz mı

Gül-i ruhşârına karşu gözümden kanlı akar su

Habîbim fasl-ı güldür bu akar sular bulanmaz mı

Gamım pinhan dutardım ben dediler yâre kıl rûşen

Desem ol bî-vefâ bilmem inanır mı inanmaz mı

Değildim ben sana mâil sen ettin aklımı zâil

Bana ta’n eyleyen gafil seni görgeç utanmaz mı

Fuzûlî rind-i şeydâdır hemîşe halka rüsvâdır

Sorun kim bu ne sevdâdır bu sevdâdan usanmaz mı....

VE GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİ;

Sevgili beni candan usandırdı,cefadan usanmaz mı?Âhımdan gökler yandı,dileğimin mumu yanmaz mı?

Sevgili,bütün hastalarının derdine ilaç veriyor,bana niçin ilaç vermiyor?Beni hasta sanmıyor mu?

Ayrılık gecesinde canım yanar,ağlayan gözüm kanlı yaş döker,feryadım halkı uyandırır,kara bahtım uyanmaz mı?

Yanağının gülüne karşı gözümden kanlın su akar (yani:kan ağlarım); sevgilim!Bu gül mevsimidir,akar sular bulanmaz mı?

Ben gamımı gizli tutardım,”sevgiliye aç” dediler,desem o vefasız acaba inanır mı?İnanmaz mı?

Ben sana meyletmiş değildim,aklımı sen yok ettin;beni kınayan gafil seni görünce utanmaz mı?

Fuzuli çılgın bir rinttir,daima halkın diline düşmüştür;sorun ki bu nasıl sevdadır?Bu sevda dan usanmaz mı?

tuğra

Kan ağlasın bu dide-i dür-bârım ağlasın

Ansın benim o yâr-ı vefâ-dârım ağlasın

Çeşm ü dehân u ârız u ruhsârım ağlasın

Baştan başa bu cism-i siyeh-kârım ağlasın

Ağyârım ağlasın bana hem yârim ağlasın

Gûş eyleyen hikâyet-i Esrâr'ım ağlasın

Nâ-dide bir güher telef etdim dirîg u âh

Hâk içre defnedüp gerü gitdim dirîg u âh

şeyh galib (Esrâr Dede'nin ölümü üzerine yazdığı mersiyeden)

Esrar Dede

1748 yılında İstanbul'da doğdu. Asıl adı Mehmed'dir. iyi bir öğrenim gördü. Mevlevî tarikatına girerek, Şeyh Galib'in yakın dostları arasına katıldı. İtalyanca ve Rumca bildiği rivayet edilmektedir.1797 yılında öldü.

ESERLERİ

Lugat-ı Tilyan adında bir Türkçe-İtalyanca sözlüğü bulunmaktadır. Mevlevî şairlerin hayatını anlatıp, şiirlerinden örnekler verdiği "Tezkire-i Şu'ârâ-yı Mevleviyye" adlı eseri ise çok itibar görmüş ve okunmuştur. Dîvân'ı vardır.

HAKKINDA YAZILANLAR

Divan'ı üzerine Atatürk Üniversitesi'nde bir doktora çalışması (Hasan Ali Kasır tarafından) yapıldı.

bilgilerimizi tazelemek adına

Bağteten olmuş iken tuti guraba hem-nişin

Yine şekvayı gurab eyler,garabet bundadır.

Nev'i

'Bir karga ile bülbül aynı kafesteyken bundan karganın şikayet etmesi garip değil midir?'

Ağlasa âşık belâ-yı hicr ile nâlân olup
Gözleründen akan anun yaş yerine kan olup

Geh cefâ kûhı gubârından örünse kisveti
Geh belâ vadisini geşt eylese 'uryân olup

Her ne denlü cevrler görse vefalar eylese
Her ne denlü gülseler hâline ol giryân olup

Gam beyabanına her gün eylese seyr ü sefer
Her gice mihnet- serâ-yı firkate mihmân olup

Râz-ı 'aşkı aşikâr itmeğe takat bulmasa
Sinesinde nâvek-i dil-dûzlar pinhân olup



AVNÎ

   
         Nedim

Gazel - Usanmaz mı?

Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı

Felekler yandı âhımdan muradım şem’i yanmaz mı

Kamu bâmarına cânan devâ-yı derd eder ihsan

Niçin kılmaz bana derman beni bîmar sanmaz mı

Şeb-i hicran yanar cânım döker kan çeşm-ı giryânım

Uyarır halkı efgaanım kara bahtım uyanmaz mı

Gül-i ruhşârına karşu gözümden kanlı akar su

Habîbim fasl-ı güldür bu akar sular bulanmaz mı

Gamım pinhan dutardım ben dediler yâre kıl rûşen

Desem ol bî-vefâ bilmem inanır mı inanmaz mı

Değildim ben sana mâil sen ettin aklımı zâil

Bana ta’n eyleyen gafil seni görgeç utanmaz mı

Fuzûlî rind-i şeydâdır hemîşe halka rüsvâdır

Sorun kim bu ne sevdâdır bu sevdâdan usanmaz mı....

VE GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİ; Sevgili beni candan usandırdı,cefadan usanmaz mı?Âhımdan gökler yandı,dileğimin mumu yanmaz mı?

Sevgili,bütün hastalarının derdine ilaç veriyor,bana niçin ilaç vermiyor?Beni hasta sanmıyor mu?

Ayrılık gecesinde canım yanar,ağlayan gözüm kanlı yaş döker,feryadım halkı uyandırır,kara bahtım uyanmaz mı?

Yanağının gülüne karşı gözümden kanlın su akar (yani:kan ağlarım); sevgilim!Bu gül mevsimidir,akar sular bulanmaz mı?

Ben gamımı gizli tutardım,”sevgiliye aç” dediler,desem o vefasız acaba inanır mı?İnanmaz mı?

Ben sana meyletmiş değildim,aklımı sen yok ettin;beni kınayan gafil seni görünce utanmaz mı?

Fuzuli çılgın bir rinttir,daima halkın diline düşmüştür;sorun ki bu nasıl sevdadır?Bu sevda dan usanmaz mı?

Var mı ötesi?

Dögünse müşt-i teessüfle n’ola sîne-i ʿömr
Ki zayiʿ olmadadur yok yire hazîne-i ʿömr
NĀBÎ
( Eğer keder yumruğumla sineme vursam şaşılır mı? Ömür hazinesi boş yere geçip gitmektedir.)