Eğitimhane Sağlık Köşesi

Japonya'da Tohoku Üniversitesi'nin 70 yaş üzeri 1003 kişi üzerinde yaptığı araştırmaya göre düzenli olarak yeşil çay içmek hafızayı güçlendiriyor ve belleğin zayıflamasıyla ortaya çıkan anlama zorluklarının oluşmasını engelliyor. - See more at: [linkler sadece üyelerimize görünmektedir.]

Isırgan otunun ilk kullanımı bronz çağına kadar dayanmaktadır. Ancak ilk kullanıldığında sağlığa faydaları ön planda değildi. Danimarka'da yapılan arkeolojik kazı sonucunda bu çağa ait ısırgan otu sapları ile yapılmış kıyafetler bulundu. - See more at: [linkler sadece üyelerimize görünmektedir.]

Kekik Çayının Faydaları

Yaklaşık 350 farklı türü bulunan kekiğin bazı türleri bahçe ekimine uygundur ve tatlı bir kokuyla birlikte leylak rengi ya da pembe çiçekler açar.

Ancak bahçenizde kekik varsa arılara karşı hazırlıklı olmalısınız çünkü kekik nektarı arılar için çok çekicidir ve en lezzetli ballar kekik nektarı ile üretilir.

Kekik, mutfaklarda en çok sebze yemeklerini tatlandırmak için tercih edilmekle birlikte çorba, et ve balık içinde kullanılabilecek en uygun baharatlar arasında yer alıyor.

    Antioksidan etkisi vardır
    Öksürüğü alır
    Hazımsızlığı giderir
    Vücut için gerekli mineralleri içerir
    Boğaz ağrısını alır
    Ağız içi yaraları geçirir
    Dişeti hastalıklarına iyi gelir
    Antiseptiktir
    Soğuk algınlığına iyi gelir
    Gargara suyu olarak kullanılır
    Şişkinliği ve gazı alır
    Stresi azaltır ve iyi hissettirir
    Romatizma ağrılarını hafifletir
    Baş ağrısını geçirir

Rooibos Çayı

Ülkemizde “kırmızı çay ve kızıl çay” olarak bilinen rooibos çayı, Güney Afrika’ya özgü “kızıl çalı”dan (Aspalathus linearis) elde edilmektedir.

Kızıl çalı baklagiller ailesindendir ve Güney Afrika’da tüketilen en popüler çaylar arasında yer almaktadır.

Demlendiğinde kırmızı olan çayın okside edilmeden üretilen ve tat olarak olmasa da mineral bakımından daha zengin yeşil versiyonu da bulunmaktadır.

Kırmızı rooibos çayı tatlıdır, yeşil rooibos çayının tadı ise daha çok ot tadına benzer. Antioksidan bakımından oldukça zengin olan rooibos çayında kafein yoktur ve tanen oranı oldukça düşüktür.


Rooibos Çayının Faydaları

Rooibos çayının en önemli özelliği antioksidan bakımından zengin olması ve siyah çay ya da yeşil çay gibi kafein içermemesidir. Geleneksel olarak sinirleri yatıştırmak, bebeklerde kolik tedavisi, astım, alerjilere karşı ve sindirim sorunları için kullanılır.

Kanser: Rooibos çayında bulunan polifenoller oldukça güçlü antioksidanlardır ve hücre zarlarının korunmasına yardımcı olur. 2009 yılında Gıda ve Kimyasal Toksikoloji’de (Food and Chemical Toxicology) yayınlanan araştırmada rooibos çayının, siyah çay ve yeşil çayla birlikte kanserli tümörlerin boyutunun küçültülmesinde etkili olduğu belirlenmiş.

Kolesterol: Güney Afrika’da yapılan bir diğer araştırmada, 6 hafta boyunca her gün rooibos çayı içen 40 kişinin vücudu kalp hastalıklarına, kansere ve yaşlanmanın olumsuz etkilerine karşı koruyan “glutatyon” seviyelerinde yükselme belirlenmiş. Aynı zamanda bu kişilerin LDL kolesterolünde önemli ölçüde düşüş kaydedilmiş. Ek olarak iyi kolesterol olarak HDL kolesterol seviyeleri yükselmiş. Araştırma sonuçları 2010 yılının Eylül ayında Etnofarmakoloji Dergisi’nde (Journal of Ethnopharmacology) yayınlanmış.

Alzheimer Hastalığı: Antioksidanların Alzheimer hastalığından korunma ve hastalığın gelişimini yavaşlatmadaki önemi biliniyor. Bu konuda Ohio Üniversitesi tarafından yapılan araştırmada, rooibos bitkisinde bulunan “nothofagin”nin sinir ve beyin fonksiyonu üzerinde koruyucu etkiye sahip olduğu belirtiliyor.

Kolik: Rooibos çayı, Güney Afrika’da geleneksel olarak bebeklerde kolik tedavisinde kullanılmaktadır. Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarla desteklenen bu kullanım şekli için daha çok araştırmaya ihtiyaç duyulmakla birlikte “Uluslararası Pediatri” (Pediatrics International) dergisinde sonuçları yayınlanan bir çalışmaya göre rooibos çayının düzenli kullanımı çocuklarda herhangi bir yan etkiye neden olmuyor.

Sindirim: Bu konuda yapılmış bir bilimsel çalışma yok ancak rooibos çayı hazımsızlık, mide yanması, bulantı ve kusma gibi sindirim sorunlarına karşı popüler olarak kullanılmakta. Ayrıca mide ülseri bulunanlar rooibos çayının ülser belirtilerini hafifletmek için kullanıyor.

Diş Sağlığı: Rooibos çayında bulunan kalsiyum (100ml’de 0.54mg), florid (100ml’de 0.11mg) ve manganez (100ml’de 0.02mg) sağlıklı dişler ve kemikler için uzmanların önerdiği minerallerdir. Rooibos ayrıca sodyum, potasyum, demir ve bakır minerali içerir.

Cilt Hastalıkları: Rooibos çayı harici olarak cilt yüzeyinde görülen çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Çinko bakımından zengin olan bitki uçuk, aft (gargara olarak kullanıldığında), hafif yanıklar, pişik, cilt tahrişine karşı ve egzamanın kaşıntı, cilt kuruluğu gibi belirtilerini hafifletmek için kullanılan etkili doğal ürünler arasında yer alıyor.

Rooibos çayı ayrıca sinirleri yatıştırmak, uykusuzluk, hafızayı güçlendirmek ve kalp sağlığını korumak için tüketilen çaylar arasında yer almaktadır.
Rooibos Çayı Nasıl Yapılır?

Rooibos çayı hazırlamak için büyük bardak başına 1 çay kaşığı kurutulmuş rooibos ölçüsünü kullanabilirsiniz. Bu ölçü hem kırmızı hem de yeşil rooibos çayı için geçerlidir. Suyu kaynattıktan sonra ocağı kapatın ve çayı kaç kişilik hazırlıyorsanız o kadar otu demliğe atın ve demliğin kapağını kapatın. 5 dakika demlenmesini bekledikten sonra süzüp içebilirsiniz. Kırmızı olan rooibos çayı yeşil rooibos çayına göre daha tatlıdır ancak Güney Afrika’da geleneksel olarak şeker ve süt karıştırılarak içilir. Çayın tadını değiştirmek için limon veya balda kullanabilirsiniz.
Rooibos Çayının Yan Etkileri

Genel olarak güvenli kabul edilen bitki çayları arasında yer alan rooibos çayının aşırı tüketimi bazı yan etkilere neden olabilmektedir. Yeşil ve siyah çaya oranla daha az “tannik asit” içermesine rağmen demirin vucut tarafından emilimini olumsuz yönde etkileyebileceği için özellikle demir eksikliği anemisi olan kişilere önerilmez. Kanser tedavisi gören kişilerde bazı enzimlerin üretimini tehlikeli boyutlarda arttırabilir. Antioksidan bakımından zengin rooibos çayı antioksidan takviyesi kullananlar tarafından tüketilmemelidir. Hormona duyarlı meme kanseri gibi kanser türlerinin tedavisinde kullanılması bitkinin östrojenik aktivitesi nedeniyle önerilmemektedir. Gebelik ve emzirme döneminde kullanımı ve olası yan etkileri hakkında herhangi bir araştırma bulunmamaktadır.

Sinameki Çayının Faydaları

Geniş bir bitki ailesi olan Fabaceae türünden gelen sinameki tropikal bölgelere özgüdür. Yaklaşık 260 farklı türe (bazı kaynaklara göre 400) sahip olan sinameki müshil etkisi yaratan içeriği ile günümüzde pek çok ticari ilaç içerisinde etken madde olarak kullanılmaktadır. Somali, Mısır, Hindistan, Ortadoğu ve Sudan’da doğal olarak yetişir.

Bitkinin İngilizce adı olan “senna” kabuğu soyulabildiği için Arapça “sena” ve İbranice “soyulabilir” anlamına gelen “cassia”nın birleşmesinden türemiştir. Sinamekinin tarihte doktorlar tarafından ilk kullanımı ile ilgili belgeler MS 9 yüzyılda Arap Yarımadasına kadar gitmektedir. Bitki ticari olarak sıvı, toz ve tablet formlarında satılmaktadır.

    Bağırsakları temizlemek için kullanılır
    Müshil etkisi vardır
    Şişliği alır
    İştahı kapatır, diyet yapanlara yardımcı olur
    Kabızlığı giderir

Nane Çayının Faydaları

Yağı, suyu ve kurutulmuş yaprakları çeşitli sağlık koşullarını iyileştirmek için kullanılan nane günümüzde modern tıpta faydaları kabul görmüş ve üzerine bilimsel araştırmalar yapılan sayılı bitkiler arasındadır. Günlük yaşamda sakızlara, içeceklere, yemeklere aroma vermek amacıyla kullanılan nane hazımsızlık, gaz, sindirim sistemi sorunları başta olmak üzere pek çok rahatsızlığın tedavisinde etkili bir çözüm olarak kullanılır. Nane yıl boyunca bulunabilir ancak en iyi ve en güçlü nane sıcak havada yetişir.

    Nane çayının buharını solumak burun tıkanıklığını giderir ve sinüsleri açar
    Boğaz kuruluğuna iyi gelir
    Gaz gidericidir
    Safra taşı çözer
    Mide bulantısını alır
    Kusmayı geçirir
    Mide ekşimesini azaltır
    Sindirime yardımcı olur
    Ağız kokusunu alır
    Kas ağrılarını hafifletir
    Kronik ağrıyı azaltır
    Soğuk algınlığının daha çabuk geçmesini sağlar
    Alerjik öksürüğe iyi gelir
    Astıma iyi gelir
    Stresi azaltır
    Sakinlik verir
    Hazımsızlığı giderir
    C vitamini yönünden zengindir
    Antioksidan etkisi vardır
    Omega 3 yağ asidi yönünden zengindir

Zencefil Çayının Faydaları

Anavatanı Asya’nın tropikal bölgeleri olan zencefil Avustralya, Brezilya, Çin, Hindistan, Jamaika, Batı Afrika ve Amerika Birleşik Devletleri’nin tropikal bölgelerinde de yetiştirilmektedir. Çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde ve yemeklerde baharat olarak kullanılan zencefil ekildikten 6 ile 20 ay sonra hasat edilir. Beyaz (bazen sarıya çalan yeşil) çiçekleri orkideye benzer. Zencefilin kullanılan bölümü toprak altında bulunan bej renkli kök-sapıdır.

Bilimsel adı Zingiber officinale olan zencefilin sağlık için faydaları bileşenlerinin gingerols ve shogaols gibi fenoller ve uçucu yağlar olduğu düşünülmektedir.

    Mide bulantısını geçirir
    Deniz tutmasına iyi gelir
    Sindirimi hızlandırır
    Baş dönmesine iyi gelir
    Gazı azaltır
    Kronik ağrıları azaltır
    Kas ağrılarını hafifletir
    Romatizma ağrılarına iyi gelir
    Solunum yollarını açar
    Alerjik reaksiyonları azaltır
    Soğuk algınlığı belirtilerini hafifletir
    Kan şekerini düşürür
    Kan dolaşımını güçlendirir
    Hazımsızlığa iyi gelir
    Adet ağrılarını azaltır
    Boğaz ağrısına iyi gelir
    Terlemeyi arttırarak ateşi düşürür

Anason Çayının Faydaları

Mısır, Yunanistan, Girit ve Asya’nın bazı bölgelerine özgü bir bitki olan anason ilk olarak Mısırlılar tarafından işlenmiş ve çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. Avrupa kıtasında ise ilk olarak Roma döneminde Toskana bölgesinde işlenmiştir. Orta Çağ’da bu kıtada yaygınlaşan anason, alkollü içeceklere, yemeklere, ete tat vermek ve sabun yapımı ile parfümlere güzel koku vermek için kullanılmış.

    Etkili bir balgam söktürücüdür
    Boğaz ağrılarını hafifletir
    Akciğerleri rahatlatır
    Soğuk algınlığının daha çabuk geçmesini sağlar
    Sinüzite iyi gelir
    Bronşit tedavisinde kullanılır
    Kolik tedavisine yardımcı olur
    Şişkinliği azaltır
    Hazımsızlığa iyi gelir
    Hıçkırıktan kurtulmak için kullanılır

Enginar Çayının Faydaları

Akdeniz’e kıyısı bulunan ülkelerde doğal olarak yetişen enginar genellikle yemeklerde kullanılır. Ancak tadının yanı sıra kurutulmuş yaprakları farklı sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılmaktadır. Ayrıca düşük kalori oranıyla pek çok diyet listesinde kendine yer bulan enginar papatya familyasındandır. Enginarın en çok kullanıldığı rahatsızlıklar arasında sindirim sistemi sorunları ilk sırada gelmektedir.

Devedikeni bitkisine benzeyen enginar, don olmayan ve yaz aylarında serin olan sisli bölgelerde yetişir. Olgunlaşan enginar parlak mor renkte çiçek açar. Ancak yemeklik enginar olgunlaşmadan toplanır.

    Kötü kolesterolü (LDL) düşürür iyi kolesterolü (HDL) yükseltir
    Trigliseridi azaltır
    Böbrek hastalıklarının tedavisinde faydalı diüretik özellikleri vardır
    Safra akşını arttırır
    Siroz tedavisinde yardımcı olarak kullanılır
    Karın ağrısını hafifletir
    Mide ekşimesini azaltır
    Şişkinliği alır
    Kabızlığa iyi gelir
    İshale iyi gelir
    Kusmayı hafifletir
    Cilde parlaklık verir
    Kan dolaşımını arttırır
    Kan şekerini düşürür
    Karaciğer fonksiyonlarını arttırır
    İdrar söktürücüdür

Okaliptüs Çayının Faydaları

Avustralya’ya özgü bir ağaç olan okaliptüs ağacının 700’den fazla türü bulunmaktadır. Avusturalya dışında Yeni Gine ve Endonezya’nın bazı bölgelerinde doğal olarak yetişen ağaç günümüzde Amerika, Avrupa, Afrika, Akdeniz, Orta Doğu ve Çin’in tropikal iklime yakın bölgelerinde yetiştirilmektedir.

Okaliptüs adı Yunanca “iyi” anlamına gelen “eu” ve “korunan” anlamına gelen “kalyptos” sözcüklerinden türemiştir.

Yüzyıllardır çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan ağaç hızlı büyüdüğü için mobilya sektöründe de kullanılmaktadır. Sağlık amaçlı kullanımında ilk sıralarda bronşit, nezle ve grip gibi hastalıklar gelmektedir.

    Öksürüğe iyi gelir
    Bronşit tedavisinde kullanılır
    Nezle, grip tedavisinde kullanılır
    Dişeti hastalıklarına karşı koruma sağlar
    Boğaz ağrısına iyi gelir
    Ağız kokusunu önler
    Kan şekerini düşürür
    Harici olarak cilt üzerindeki yaraların tedavisinde kullanılır

Kırkkilit Otu Çayının Faydaları

Eski çağlarda, Antik Roma ve Yunan imparatorluklarında çeşitli hastalıkların tedavisinde yaygın olarak kullanılan kırkkilit otunun Latince adı olan “Equisetum” at (equus) ve kıl (seta) kelimeleri birleştirilerek türetilmiştir. Bu nedenle İngilizcesi “horsetail” olan kırkkilit otu ülkemizde “atkuyruğu” otu olarak da bilinir.

Kırkkilit otunun en önemli faydası “silica” içeriğiyle kemikleri güçlendirmesidir. Bu özelliğiyle, kemik dokusunda boşluklara yol açan osteoporoz tedavisi için önerilen bitkiler arasında yer alır.

    Böbrek taşlarının vücuttan atılmasına yardımcı olur
    Safra taşlarının tedavisinde kullanılır
    İdrar söktürücüdür
    Ödemi azaltır
    İdrar yolu enfeksiyonuna iyi gelir
    Cilt yüzeyinde kullanıldığında hafif yanık ve yaralara iyi gelir
    Kilo vermeye yardımcı olur
    Gut hastalığında eklem ve kıkırdakları güçlendirmek için kullanılır
    Kemikleri güçlendirir
    Mide ülserine iyi gelir
    Şişliği alır
    Eklemlere iyi gelir
    Saçların daha sağlıklı uzamasına yardımcı olur
    Kanamayı durdurucu özelliği vardır
    Antiseptiktir

Kuşburnu Çayının Faydaları

Kuşburnu gül meyvesi olarak bilinir. Bitki 3 metreye kadar uzayabilir ve çok güzel kokulu beyaz çiçekler açar. Çiçek açtıktan sonra yapraklarını döker ve güle benzer kuşburnu meyvesi ortaya çıkar. Avrupa, Kuzey Afrika ve Asya’nın ılıman iklimlerinde doğal olarak yetişen bitkinin sağlığa yararlı meyveleri sonbahar aylarında toplanır. İyi bir C vitamini kaynağı olduğundan nezle, grip gibi hastalıklardan korunmak ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde etkilidir.

    Kan basıncını düzenler
    Romatizma ağrılarını hafifletir
    Kanserli hücrelerin yayılmasını yavaşlatır
    Kötü kolesterolü düşürür
    Şeker hastalığına karşı koruma sağlar
    Yüksek miktarda C vitamini içerir
    Bağışıklık sistemini güçlendirir
    Soğuk algınlığı tedavisinde kullanılır
    Cilde doğal parlaklık verir
    Doğal bir antioksidandır
    İdrar yolu hastalıklarına karşı koruyucudur
    İdrar söktürücü olarak kullanılır

Arpa Çayının Faydaları

Tatlı ve fındığa benzer aroması olan arpa yüzyıllardır Yakın Doğu, Çin ve Avrupa’da çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Japonya ve Kore’de oldukça popüler bir sıcak içecek olan arpa çayı hem kafein içermediği için kahvenin yerine alternatif bir sıcak içecek olarak hem de uykusuzluk sorunundan kanserden korunmaya kadar farklı faydaları ile sağlıklı bir seçenek olabilir. Gıda ve içecek sektöründe çorba yapımından bira imalatına kadar geniş bir yelpazede kullanılan arpa zengin demir ve lif içeriği ile sağlıklı beslenme listelerinde de yer almaktadır.

    Kanı temizler
    Sindirim sorunlarına iyi gelir
    Soğuk algınlığı belirtilerini geçirir
    Vücut ısısını düşürür
    Gece terlemesini önler
    Diş etlerini korur
    Astım ve bronşit tedavisinde kullanılır
    Boğaz ağrısını alır
    Mide bulantısına iyi gelir
    Kalp sağlığını korur
    Anti bakteriyeldir
    İdrar söktürücüdür
    Kansere karşı koruma sağlar

İçim dışım çay oldu.

Kalp sağlığı için çok düzenli uyku. O yüzden kalbim küt küt atıyor. Bende 3 saatten fazla uyku olmuyor istemeden. Uyumayı sevemiyorum. Bunun için ne ettiysem olmadı. Bu şekilde kitap okuyup, eğitimhanede dolaşıp çay içerek yaşamaya devam.