Ekmek kullanılarak yapılan tarifler:
1. Ekmek kavurması
Bayat ekmek lokmalar halinde doğranır. Tencerede kızartılmış yağ ile
kavrulur.
Ekmekler kavrulurken, 1 çay bardağı soğuk su, üzerine serpilir. İyice
karıştırıldıktan sonra tencerenin kapağı kapatılıp 5 dakika pişirilir.
2. Papara
Bayat ekmekler, çukur bir kaba kuşbaşı doğranır.
Halka halka doğranmış soğan, tereyağı veya zeytinyağında kavrulur.
Ardından tuz ve su eklenip kaynatılır. Üzerine tulum peyniri dökülür.
Bir süre ılımaya bırakıldıktan sonra çukur kaptaki ekmeklerin üzerine
dökülür.
3. Tirit
Bayat ekmek dilimleri bir kaba yerleştirilir.
Kıyılmış soğan tuz ile öldürülüp ekmek dilimleri üzerine döşenir. Sonra
üzerine haşlanmış kemikli etin suyu bolca dökülür. Dileyen, kıyılı
maydanoz veya sumak serpebilir.
4. Ekmek süpürgesi
(Ankara dolaylarından bir tirit çeşidi)
Bayat ekmek dilimlenip bir tepsiye yerleştirilir.
Bir tencerede su kaynatılıp ekmek dilimlerinin üzerinde gezdirilir.
Ardından sarımsaklı yoğurt dökülür. Son olarak da, bir tavada yağ ile
kavrulan salça ve kırmızı pul biber karışımı gezdirilir.
5. Ekmek oğması
Bayat ekmeklerin içi -istenirse, kabuğu ile birlikte- ufalanır; bir
kapta eritilen tereyağına dökülerek kavrulur. Sonra üzerine bir yumurta
kırılıp ekmek ufakları ile alt üst edilir. Ardından 1 bardak süt dökülüp
yeniden karıştırılır. Çok hafif ateşte süt çekilinceye kadar
bekletilir. Süt çekilince ateşten alınır; üzerine bir bez konularak
demlendirilir. Ilınınca yenilir.
6. Yalancı paça
Küçük küpler şeklinde doğranan soğan, tencerede, 1 yemek kaşığı
tereyağı ile kavrularak pembeleştirilir. Üzerine salça ilâve edilerek
eritilir. Dövülmüş 2 diş sarımsak, 1 limonun suyu, tuz, kırmızı toz biber ve et
suyu katılır.
Bayat ekmek küp şeklinde doğranarak tereyağında kavrulur. Kıtırlaşınca,
çorba kâsesine doldurulan çorbanın üzerine dökülür.
7. Kalacuş
Bayat ekmek, küpler halinde kesilerek derin bir kaba konur.
Kıyılmış soğan, tavada kızdırılmış margarin ile pembeleşinceye kadar
kavrulur.
Çalkanarak ayran kıv getirilen yoğurt ve su, yağ ve soğanın
bulunduğu tavaya eklenir.
Birkaç dakika kaynatıldıktan sonra, oluşan karışım derin kapta bulunan
doğranmış bayat ekmeklerin üzerine dökülür. Kabın kapağı kapatılır.
Bir süre ateşin üzerinde tutulduktan sonra hemen sofraya getirilir.
8. Ekmekli omlet
4 dilim bayat ekmek küp şeklinde kesilip tereyağında kızartılır.
8 yumurta, 2.5 su bardağı süt, tuz ve muskat karıştırılıp, iyice
çırpılır.
Hazırlanan karışımdan 4 ayrı omlet pişirilir. Üzerine küp şeklinde
doğranmış kızarmış ekmek ve küp şeklinde doğranmış domatesler koyulup ikiye
katlanır.
9. Ekmek karıştırması
Bayat ekmek lokmalar halinde doğranır.
3 yemek kaşığı margarin bir tencerede eritilir. Erimiş tereyağına kaşık
ucu ile salça koyulur. Üzerine 3-4 yumurta kırılır; karıştırılarak
pişirilir. Ardından karabiber serpilir. Doğranmış ekmekler ve maydanoz da
eklenip kısık ateşte biraz karıştırılır. Tencerenin kapağı kapatılıp 6-7
dakika ekmekler yumuşatılır.
Ekmek karıştırması, cacık veya salata ile yenilebilir.
10. Yumurtalı ekmek aşı
Bayat ekmek dilimleri küp şeklinde doğranıp fırında kıtırlaştırılır.
Piyaz doğranmış soğan, bir tavada yarım çay bardağı sıvı yağ ile
pembeleştirilir. 1 çorba kaşığı salça ve 1 çay bardağı su eklenip birkaç
dakika kaynatılır.
Doğranmış ekmekler, soğanlar ile karıştırılıp tavanın kenarlarına
çekilir.
Tavanın ortasına 2 yumurta kırılır. Üzerine tuz ve karabiber ekilir.
Tavanın kapağı kapatılarak, yumurtaların pişmesi beklenir.
4 diş sarımsak dövülüp yoğurda katılır. Sarımsaklı yoğurt servis
tabağına alınır. Üzerine, tavadaki pişmiş olan yumurtalı ekmek aşı,
bozulmadan çıkarılır.
1 çorba kaşığı erimiş margarinde yeterli miktarda kırmızı pul biber
hafifçe yakılır. Biberli yağ, yemeğin üzerine gezdirilir.
11. Ekmekli ezme
2 dilim bayat ekmeğin kabukları kesilip atılır. Dilimler çukur bir
tabağa koyulup üzerine soğuk su dökülür. 5 dakika sonra sudan çıkarılır;
suyu süzülerek ufalanır.
Ufalanmış ekmekler, 3 yemek kaşığı dövülmüş ceviz içi ve 2 diş dövülmüş
sarımsak, 2şer yemek kaşığı zeytinyağı, yoğurt, limon suyu ve 1er çay
kaşığı domates ve biber salçası iyice karıştırılır.
Elde edilen karışım servis tabağına koyulur. Üzerine pul biber ekilir.
Birkaç yarım ceviz ve maydanoz ile süslenir.
Not: Ceviz terine badem veya fındık da kullanılabilir.
12. Bayat ekmek köftesi
Bayat ekmek ıslatılır; el ile sıkılarak suyu süzüldükten sonra bir kaba
alınır. 100 gr. kıyma, 1 baş soğan rendesi, kimyon, köfte baharı, tuz
ile yoğrulup köfte şeklinde parçalara ayrılır.
Köfteler kızgın yağda kızartılıp emici bir kâğıt üzerine çıkarılır. Çay
yanında yenilebilir.
13. Peynirli bayat ekmek köftesi
1 adet bayat ekmek, üzerine su serpilerek nemlendirildikten sonra
ufalanır. İçine yarım kalıp sert beyaz peynir rendelenir; 1 demet maydanoz
doğranır; 2 yumurta kırılır; 1 adet orta boy soğan rendelenir; tuz,
köfte baharı ve pul biber katılır. Bu karışım yoğrularak köfte şeklinde
parçalara ayrılır. Köfteler önce una, sonra çırpılmış yumurtaya, daha
sonra galeta ununa bulanıp kızgın yağda kızartılır. Üzerlerine kürdan
batırılarak servise çıkarılır.
14. Bayat ekmek pizzası
Bayat ekmekler dilimlenip küp küp kesilir. Margarin ile yağlanmış ve un
serpiştirilmiş fırın tepsisine yayılır.
4 yumurta çırpılır; içine 2 su bardağı süt, 1 paket kabartma tozu,
yarım çay bardağı sıvı yağ katılır. Karışım tekrar çırpılıp ekmeklerin
üzerine dökülür. Bayat ekmek pizzası bu durumda buzdolabında bir gün
bekletilebileceği gibi hemen de pişirilebilir.
Fırına verilmeden önce, üzerine dilimlenmiş sucuk, salam veya sosis
yerleştirilir. Domates, biber dilimleri de yerleştirilebilir. Bunların
üzerine de kaşar rendesi serpiştirilir.
15. Dilim pizzası
Bayat ekmek dilimlerine tereyağı sürülür. Yumurta, beyaz peynir veya
çökelek, maydanoz ve pul biber karıştırılıp ekmek dilimlerinin üzerine
bolca sürülür. Bu karışıma küçük doğranmış domates ve sivri biber de
eklenebilir. Dilimler, peynir pembeleşinceye kadar fırında kızartılır.
16. Ketçaplı dilim pizzası
Bayat ekmek dilimleri, yağlanmış tepsiye dizilir.
1 çorba kaşığı salça, 1 çorba kaşığı ketçap, 2 yumurta, 1 tatlı kaşığı
kekik ve 1 çay bardağı sıvı yağ çırpılır. En son ezilmiş beyaz peynir
katılır.
Karışım, ekmek dilimlerinin üzerine sürülür.
Dilimler, orta ısılı fırında, pembeleşene kadar kızartılıp, sıcak sıcak
servise çıkarılır.
17. Dilim kayganası
2-3 yumurta çırpılıp 1 kahve fincanı süt veya su ile karıştırılır.
Bayat ekmek dilimleri arkalı önlü bu karışıma bulanıp kızgın sıvı yağda
kızartılır.
18. Sarımsaklı ekmek (Tiyriti)
Bayat ekmek dilimleri fırında kıtırlaştırılır.
2-3 diş sarımsak dövülüp tereyağında 1-2 çevrilir. Bolca toz kırmızı
biber, bir fiske tuz ve 1 kahve fincanı su eklenip hemen ateşten alınır.
Ekmek dilimleri üzerinde gezdirilir.
19. Bayat ekmek kanepesi
Bir kabın içinde 1 çorba kaşığı salça, yarım çay bardağı sıvı yağ, 1
tatlı kaşığı kekik, yarım çay bardağı süt, 200 gr. ezilmiş beyaz peynir,
2 yumurta iyice karıştırılır.
Bu karışım, kanepe şeklinde ve ince bayat ekmek dilimlerine sürülür.
Dilimler, fırın tepsisine dizilir; hafif pembeleşinceye kadar
kızartılır.
Kızartılmış dilimlerin üzerine 1er ince dilim domates; bunun üzerine
de 2 ince dilim sosis yerleştirilir.
Kanepeler, kürdanlı olarak servis tabağına alıp, soğutmadan, kıvırcık
marul yaprakları eşliğinde servise çıkarılır.
20. Tutmaç
3 su bardağı toz şeker, aynı miktarda su ve yarım limon suyu
karıştırılıp kaynatılır. Elde edilen şurup soğumaya bırakılır.
Bayat ekmek küp küp doğranır.
Zeytinyağı, tavada yakılmadan kızdırılır.
Doğranmış ekmekler, çırpılmış yumurtaya bulanarak, kızgın yağda
peyderpey kızartılır. Kızaran ekmekler şuruba atılır.
Bir yandan kızartma işlemi sürdürülürken, öte yandan şurubu çeken
ekmekler servis tabağına çıkartılır. Kızartma işlemi bitince, servis
tabağına çıkarılmış ekmekler üzerine tarçın, susam, badem, ceviz, fındık, gül
suyu serpilir. Hafifçe karıştırılır. İstenirse kalan şurup da
ekmeklerin üzerine gezdirilir.
Tatlılar
21. Bayat ekmek tatlısı
Bayat ekmekler ince ince dilimlenip fırında kıtırlaştırılır. 1 ekmek
için 2 su bardağı toz şeker ile 2 su bardağı su kaynatılır. ¼ limonun
suyu eklenir. Elde edilen şerbet, soğutulduktan sonra ekmek dilimlerinin
üzerinde gezdirilir. Mevsim meyveleri ekmek dilimlerinin üzerine
dizilir.
Not: Reçeli sulandırıp kıtırlaştırılan bayat ekmek dilimlerinin
üzerinde gezdirmek sureti ile de tatlı yapılabilir. Bunu krem şanti ile
süslemek de mümkündür.
22. Sütlü bayat ekmek tatlısı
1.5 bayat ekmeğin içi derin bir kaba ufalanır. Üzerine 1.5 su bardağı
süt gezdirip karıştırılır.
Yarım saat bekletildikten sonra ekmek içleri el ile sıkılıp süt
süzülür. Buna eritilmiş 3 çorba kaşığı margarin, 3 yumurta ve 1 çorba kaşığı
toz şeker eklenip karıştırılır.
Yüksek kenarlı bir tepsi yağlanır. Hazırlanan karışım tepsiye 1.5 cm.
kalınlığında olacak şekilde dökülür. 180 derecede ısıtılmış fırında 40
dakika pişirilir. Şişip kabaracak olursa, bıçak ile birkaç yerinden
delinir.
Tatlı fırında pişerken, bir tencerede 1 su bardağı toz şeker, aynı
miktarda su ve 1 tatlı kaşığı limon suyu kaynatılır. Fırından çıkarılan
tepsi üzerine gezdirilerek dökülür.
Tatlı soğuyunca baklava şeklinde dilimlenir. Hindistancevizi veya iri
kıyılmış ceviz ile süslenerek servise çıkarılır.
(Lezzetden.)
23. Ekmek helvası
Bir tencerede 3 su bardağı dolduracak kadar ufalanmış ekmek içi, yarım
su bardağı erimiş margarin veya tereyağında sürekli karıştırılarak,
hafif bir esmerlik alana kadar kavrulur.
Ayrı bir tencerede 1 su bardağı toz şeker ve 1.5 su bardağı süt
kaynatılıp ılıtılır. Vanilya eklenir.
Ilık süt şerbeti, ekmekli malzemeye katılır. Tencere kapağı kapalı
olarak 15 dakika beklenir. Tane tane olan helva, servis tabağına alınıp
çekilmiş antep fıstığı ile süslenir.
24. Vişneli ekmek tatlısı
Bayat ekmekten 2 cm. kalınlığında dilimler kesilir. Kabuklar düzgünce
kesilerek çıkarılır. Daha sonra dilimler ortadan kesilerek iki parçaya
ayrılır; fırın tepsisine dizilir. Orta ısıda hafif pembeleşinceye kadar
kızartılır.
1 kg. toz şeker, 5 su bardağı su, bir tencerede kaynatılıp şurup
yapılır. Çekirdekleri çıkarılmış 1 kg. vişne, şuruba katılır; 1-2 taşım
kaynatılır. Vişne taneleri bir tabağa alınır. Ateşten alınan vişne şurubu,
soğumadan, kızartılmış ekmek dilimlerinin üzerine kepçe ile gezdirilir.
Sonra tepsi ağır ateşte tutularak, içindeki şurup, koyulaşana kadar
kaynatılır. Ara sıra tepsi hafifçe sallanarak, ekmeklerin dibe yapışmaması
ve şurubu iyice içmesi sağlanır. Şurup koyulaşınca, tepsi ateşten
alınıp soğutulur.
Ekmek dilimleri tabaklara yerleştirilir. Üzerine krema veya kaymak
koyulur. Bunun üzerine de vişne taneleri yerleştirilir.
25. Üzümlü ekmek tatlısı
1 büyük salkım siyah üzüm ayıklanıp yıkanır; taneleri ortadan ikiye
bölünerek çekirdekleri çıkartılır.
Yarım bayat ekmek, küp şeklinde doğranarak üzümler ile karıştırılır.
Hazırlanan karışım, yağlanmış kalıba dökülür.
1 kahve fincanı elenmiş un bir kâseye konulur. Üzerine yarım su bardağı
toz şeker, 1 çimdik tuz, çırpılmış 3 adet yumurta ve 1.5 su bardağı süt
eklenir. Bu karışım da tahta bir kaşık ile karıştırılıp kalıba dökülür.
Kalıba dökülmüş tüm karışım, 180 derecede ısıtılmış fırında 40 dakika
pişirilir. Fırından çıkarılıp ılımaya bırakılır. Üzerine pudra şekeri
döküldükten sonra dilimlenerek servise çıkarılır.
26. İncir ve ballı ekmek turtası
1 adet bayat ekmek bir kâseye ufalandıktan sonra 2.5 su bardağı süt ile
ıslatılır. 20 dakika kadar bekletilerek yumuşatılır.
8 adet kuru İncir suda bekletilerek yumuşatılır. Yumuşadıktan sonra
suyu süzülen incirlerin her biri 5-6 dilim halinde kesilir.
2 kaşık tereyağı tavada eritilir.
4 yumurta çırpılarak, eritilmiş 2 kaşık tereyağı, 3 çorba kaşığı bal ve
sütlü ekmek ile mikserde karıştırılır.
Daha sonra incir dilimleri bu karışıma eklenir.
18x20 cm. ebadında bir fırın kabına yağlı kağıt döşenir. Kağıdın üzeri
1 tereyağı ile yağlanır. Elde edilen karışım kaba dökülür; 180 derecede
ısıtılmış fırında 1 saat pişirilir. Krem şanti veya kaymak eşliğinde
servise çıkarılır.
27. Ekmekli puding
Bir kapta 3 su bardağı süt, 3 yumurta, ¾ su bardağı bal, yarım limonun
suyu, 4 çorba kaşığı keçiboynuzu tozu, 1 tatlı kaşığı tarçın ve 1 çay
kaşığı tuz karıştırılır. İçine, 4 su bardağı dolduracak kadar, iyice
ufalanmış bayat ekmek, 1.5 su bardağı rendelenmiş elma, yarım su bardağı
dövülmüş ceviz içi eklenip karıştırılır. Tüm karışım, yağlanmış bir
kalıba koyulup 175 derecede ısıtılmış fırında 35 dakika kadar pişirilir. Bu
ölçü, 6 kişiye yeter. Not: Ekmekli puding sıcak veya soğuk yenilebilir.
Sade olarak veya krem şanti, dondurma, elma sosu gibi ekler ile de
servise çıkarılabilir.
(Tijen İnaltongdan.)
28. Ekmekli krep
4 dilim bayat ekmek ufalanır; üzerine 1.5 su bardağı süt dökülerek
ıslatılır. 4 yumurta, 2.5 çay bardağı un ve 4 çorba kaşığı bal, ufalanmış
sütlü ekmeğe eklenip iyice karıştırılır.
Fındık büyüklüğünde tereyağı tavada kızdırılır. Hazırlanan karışımdan
bir miktar tavaya dökülür. Tava sallanarak hamurun yayılması sağlanır.
Krepin her iki tarafı da pişirilir.
Hamur bitinceye kadar aynı işlem tekrarlanır.
Not: Kreplerin üzerine fıstık ezmesi de sürülebilir. Ekmekli krep,
komposto ile birlikte iyi gider.
29. Bademli ekmek dilimleri
1 kutu krema ve 2 yumurta çırpılıp karıştırılır.
Bayat ekmek dilimleri krema ve yumurta karışımına batırılarak
ıslatılır. Islatılmış ekmeklerin iki tarafı da, kızdırılmış tereyağında
kızartılır. Kızarmış ekmeklerin üzerine bal sürülür. Servis tabağına dizilen
ballı ekmeklerin üzerine kıyılmış badem serpilir.
30. Çikolatalı ve ekmekli kek
3 su bardağı dolduracak kadar, ufalanmış ekmek içi, 2 su bardağı ılık
sütte yumuşaması için biraz bekletilir.
Yarım su bardağı badem iri iri doğranır.
Yarım su bardağı kuru üzüm de, yumuşaması için suya koyulup bekletilir.
1 adet küçük çikolata ince ince kıyılır.
Ekmekli süt mikserden geçirilir; 2 kahve fincanı toz şeker, 3 çorba
kaşığı kakao, 2 adet çırpılmış yumurta, doğranmış badem, kıyılmış çikolata
ve sıkılıp suyu süzülmüş kuru üzüm eklenerek iyice karıştırılır.
20x15 cm. ebadında bir fırın kalıbına yağlı kağıt döşenir; üzeri erimiş
tereyağı ile yağlanır. Hazırlanan karışım kalıba konularak 180 derece
ısıtılmış fırına verilir. 50 dakika pişirildikten sonra kek fırından
çıkarılır. Üzerine pudra şekeri serpilir. Ilıyınca, kareler halinde
kesilerek servise çıkarılır.
