Çinli Kadınların Küçük Ayak Geleneği
Hang Hanedanının son İmparatoru Li Houshu’nun dansçı sevgilisi için yaptırdığı, Lotus çiçeğini andıran değerli taşlarla süslü, ipek püskülleri olan ve altı metre boyundaki altın kaplı sahnede daha rahat dans etmesi için, ayaklarını bandajlaması ile başlıyor . Güzelliği ve dans yeteneği ile İmparatoru büyüleyen Yao Niang isimli bu dansçı; Lotus çiçeğinin içinde hilal şeklini alıp, dans edebilmek ve sığmak için ayaklarını ipek şeritlerle sarıyor. Böylelikle de Yao Niang bu ayak bağlama geleneğinin ilk uygulayıcısı oluyor. Ama o zamanlarda ayaklar; tıpkı bir balerin ayakkabısı gibi daha gevşek bağlanıyor, sakatlanma da olmuyor.
Neo-Konfüçyüsçülük zamanında kadınların hakları kısıtlanıyor ve Song Hanedanından itibaren de, üst tabakadaki kız çocuklarının ayakları erken yaşta bağlanmaya başlıyor. Daha sonra bu gelenek 20. yüzyılın başlarına kadar, fakir köylü kadınlar dışında, tüm halk arasında yaygınlaşıyor. Tarlada çalışacak kadına ihtiyaç var tabii, bu yüzden onlar bu işkenceden kurtuluyor. 1644’ten 1911’e kadar Çin’i yöneten Mançu ve Moğollar da bu ayak bandajlama geleneğine uyuyorlar.
Şimdi gelelim bu ayak bağlamanın nasıl yapıldığına ve nelere yol açtığına:
Çoğu beş ile sekiz yaş arasında olan kız çocuklarının ayakları anneleri veya büyükanneleri tarafından bağlanıyor. Şap ve çeşitli otların karışımından hazırlanmış olan su ile ayaklar öncelikle yumuşatılıyor. Tırnaklar da daha sonra etin arasına doğru büyümemesi ve olası bir enfeksiyonu önlemek için, mümkün olduğu kadar kısa kesiliyor ve güzelce masaj yapılıyor. Bu işlemden sonra ayağın büyümesinin engellenmesi ve yumru ayak şeklini alması için, ayaklar çok sıkı bandajlanıyor. Daha sonra da kız çocukları, tıpkı ördek gagasını andıran sivri ayakkabılarla yürümeye zorlanıyorlar.
Ayakların bu şekilde bandajlanmasından sonra, ideal olan ayak büyüklüğünün 10 cm olması gerekiyor, bu da ayakkabı numarası olarak yaklaşık 17 numara oluyor. Bu kadar eziyeti çekip de, bu ayak büyüklüğüne erişen çok az sayıda kadın oluyor. Birçoğu ayaklarını ancak 13 - 14 cm uzunluğa kadar ufak tutmayı başarabiliyorlar.
1911 yılında Çin Cumhuriyeti ayak bandajlamayı yasaklıyor. Tamamen yok olması da 1930’lara kadar sürüyor. 1949 yılında Mao Zedung yönetimi altında Çin Halk Cumhuriyeti kurulunca, bu gelenek kadınların da iş gücüne ihtiyaç duyulduğundan, tamamen ortadan kaldırılıyor. 1988 yılında Lotus ayaklar için özel ayakkabı üreten son fabrika da kapanıyor.
Bugün Çin’de lotus ayakları olan yaşlı kadınları görmek halâ mümkün...
