Motivasyon

 Motivasyon Sanatı Walt Disney Worl’de şöyle bir dolaşırsanız, başka birçok yerde tuhaf görünebilecek bir durumla karşılaşırsınız. Bu dev bir masal kahramanının ortada dolaşması değildir (onunla da karşılaşabilirsiniz, o ayrı). Sözünü ettiğim durum herhan­gi bir anda karakter kostümleri giymiş birinin yürürken birden durması, eği­lip yerden bir çöp alması ve çöp ku­tusuna atmasıdır. Bunu üst düzey yö­neticiler de yapar, şefler de yapar, sa­at ücretli çalışanlar da yapar; herkes yapar. Bu davranışın parasal bir karşılığı yoktur. Kimse çöpleri alıp attığı İçin puan toplamaz, prim almaz. Bunu yapmayanları izleyen ve cezalandıran bir sistem de yoktur. Yine de insanlar bunu yapma motivasyonuna sahiptir. Çöplerin yerden alınıp atılması sizin en önemli konunuz olmayabilir ama departmanınızda, bölümünüzde ya da şirketinizde, çalışanların yapmalarını isteyeceğiniz başka şeyler herhalde vardır, değil mi? Çalışanlarınızı, özellik­le de değişim dönemlerinde motive et­menin yollarını arıyor musunuz? Bu soruyu yanıtlamak için mucize ya da sihir gerekmez, beş motivasyon kuralını uygulamanız yeterlidir, Motivasyonun Beş Adımı İnsanları motive etme konusunda başarılı olanlar mucizelerden medet ummazlar. Aşağıda sayılan beş adımı atarak çalışanları aldıkları paranın çok ötesinde ve paranın tek teşvik unsuru olduğu durumlardan çok daha etkili bi­çimde motive edebileceklerini bilirler.

Birinci adım: Neyin ve niçin yapılması gerektiğini açıkça anlatın. İn­sanlara iş yaptırmakta sorun yaşanma­sının nedeni genellikle motivasyon ek­sikliği değil, bilgilendirilmemiş olmala­rıdır. Liderler hedefleri sürekli olarak eş düzeyleri ve üstlen ile konuşur ve neyin yapılması gerektiğini çok iyi bi­lirler. Bu nedenle de çalışanların da hedefler konusunda aynı ölçüde bilgi sahibi olduğunu sanırlar. Oysa durum genellikle böyle değildir. Onun için. tüm çalışanlarınıza tam olarak ne yapıl­ması ve niçin yapılması gerektiğini açıklıkla anlatın. Olayların nedenini, niçinini bilmek insanların günlük kararla­rını bilgiye dayanarak verebilmelerini sağlar. Örneğin hedefi üç yeni ürünü pazara sürmek olan bir ekibin alacağı sonuç, bu çabanın nedeninin şirketin pazar payını rakiplerine kaptırmakta olduğunu bilip bilmemesine göre deği­şebilir. Hedefler mutlaka spesifik ve süreli olmalıdır. "Müşteri hizmetini iyileştir­mek'' gibi bir hedef belirsizlik içerir ve çalışanlar bu hedefi ne ölçüde gerçek­leştirdiklerini bilemezler. Oysa, "1 Ey­lül tarihine kadar müşterilerin bekleme sürelerini 10 saniye kısaltmak" şeklinde bir hedef; insanların kolayca gözlerinde canlandırabilecekleri ve gerçekleştirmek için çaba gösterecekleri bir hedeftir.

İkinci adım: İnsanların çözüm üretme sürecine katın. İnsanlar kendi tercihleri İle karar verdikleri bir konu­da başarılı olmaya daha heveslidir. Onun için, çalışanlarınızı gurubun ger­çekleştirmesi gereken hedeflerin belir­lenmesi sürecine katın. Eğer buna ola­nak yoksa yapabileceğiniz en iyi şey, çalışanları hedeflerin nasıl gerçekleşti­rileceğinin belirlenmesi sürecine kat­mak olacaktır. Katılım, hedeflerin be­nimsenmesini ve en iyi çözümün bu­lunmasını sağlayacaktır. Başarılı koçlar bu tekniği hep kulla­nır. Kendi takımlarının ve rakip takım­ların zayıf yönlerini görmek için maç kayıtlarını tekrar tekrar seyrettikleri doğru olmakla birlikte; kazanmak için en iyi yolun bulunması sürecine oyun­cularını da katarlar. Bunu, kendileri oyunun içinde olmadıkları için yapar­lar. Oyunun tam ortasında yer alan oyuncuların ya da çalışanların bakış açılan koçun ya da yöneticinin bakış açısından son derece farklı olabilir. Çö­züm aranma sürecinde oyuncu ya da çalışanların bakış açıları da dikkate alınmadığında iki şey olacaktır. Birinci­si, oyunun ortasında olanlar kimsenin kendilerini dinlemediği duygusuna ka­pılacak ve motivasyonları düşecektir. İkincisi, kararlar alınırken ilgili tüm ve­riler hesaba katılmamış olacaktır. Bun­ların her ikisi de hedeflere doğru yürü­meyi güçleştirecektir.

Üçüncü adım: Oyunun kurallarını açıklayın. Deneyimli oyuncular karşısın­da yeni bir oyun oynamaya çalıştığınız hiç oldu mu? Oyunu öğrenmenin ilk aşamalarında her birkaç dakikada bir si­zin doğru olduğunu sandığınız bir ham­le yaparsınız, ancak diğerleri yaptığını­zın kurallara aykırı olduğunu söyler. Bu da sizi sinirlendirebilir. Bu senaryo ge­nelde iş yaşamında da geçerlidir. Çalı­şanlara bir iş verilir, ama tüm paramet­reler ya da kurallar anlatılmaz. Projeye başlanır, haftalar geçer; insanlar yaptıkları çalışmayı birilerine gösterirler ve kendilerine başta anlatılmayan bir konu nedeniyle o güne kadar yanlış yolda ilerlediklerini Öğrenirler. Bu son derece moral bozucudur. İnsanlar hemen her soruna çözüm bulabilirler ama oyunun kurallarını bilmeleri gerekir.

Dördüncü adım: İnsanların kişisel hedefleri ile işletmenin hedefleri arasın­da bağlantı kurun. Her bir çalışanınızın niçin işe geldiğini bilin ve o nedenlerin gerçekleşmesi için onlara yardımcı olun. Yalnızca nedeni anlamakla kal­mayın, o nedenin kişinin daha büyük yaşam amaçları ile ilgisini araştırın. Çalışanlarınıza o daha büyük yaşam amaçlarını dile getirmeleri için yardım edin. Bir insan, "Para kazanmak için çalışıyorum" demekten vazgeçip, 'Kı­zımın, anayasamda istediklerini ger­çekleştirme şansım sağlayacak bir okula gidebilmesi için çalışıyorum " dediğinde önemli bir zihinsel ve motivasyonel değişiklik gerçekleşir. Bir insanın işe insanlarla etkileşim­de bulunmak ya da amacı her ne ise onun için geldiğini bilmeniz size onun dilinde konuşma, ilgi alanına uygun sorumluluklar verme ve yaptığı işin kendi hedefleri ile nasıl örtüştüğünü kendisine hatırlatma olanağını verir. İnsanların işleri aracılığı ile kendi yaşam amaçlarını gerçekleştirmelerine yardıma olan yöneticilerin, çalışanları­nı nasıl motive edecekleri konusunda kaygılanmalarına hiç gerek yoktur, Yaşam amaçlarını gerçekleştiriyor ol­maları onları motive etmeye yetecek­tir. Sizin yapmana gereken tek şey, o amaçlar ile işletmenin gereksinimleri arasındaki bağlantıları bulmak ve bir araya getirmektir.

Beşinci adım: Olumsuz İnsanları ekipten uzaklaştırın. Hiçbir şey ilerle­meyi salt hoşnutsuz olmak için hoş­nutsuz olan bir İnsan kadar sekteye uğratamaz. Böyle bir tavır diğer insan­ların da moralini bozar ve İşlerin ya­pılması İçin gerekli enerji ve zaman­dan çalar. Sürekli olarak, "Bunu asla başaramayız'' diyen bir insan herkesi engeller. Böyle insanları ekipten uzak­laştırın ve yerlerine gurubun çabaları­na destek ve yardımcı olacak kişileri getirin. İnsanları motive etme konusunda herkes çok iyi olabilir. Yapılması gere­ken tek şey yukarıda sayılan beş adımın atılmasıdır.

Kaynak:Executive Excellence/Eylül/2006