İş yaşamında profesyonellik kişisel anlamda olgunluğu, mesleki anlamda yetkinliği ifade eden bir kavramdır. Profesyonel insan, çalıştığı ortamda kişisel özellikleri ve mesleki yetenekleriyle kendisini kanıtlamıştır. Düşünce ve davranışlarıyla yerini ve görevini dolduran bir kişidir. Profesyoneller, bulundukları görevlerde kendilerinden beklenenleri karşılarlar ve kendilerine güvenenleri hayal kırıklığına uğratmazlar. Bunu sağlamak için her zaman sahiplenme ve sorumluluk duygularıyla hareket ederler.
Profesyonel bir insanın işine ve mesleğine saygısı tamdır. Kendisine güvenir ve değer verir. İçsel motivasyonu yüksektir, mesleki ve kişisel anlamda sağlıklı ilişkiler kurar ve sürdürür.
Bir profesyonel, işinde ve özel yaşamında her zaman olumlu ve yapıcı düşünür. Olumlu bir zihinsel tutuma sahiptir. Başaracağına ve kazanacağına inanır. Kendisini, işini, çevresindeki insanları iyi ve olumlu yönleriyle görür. Onlara değer verir. Yaşam amaçlarını, kısa, orta ve uzun dönemli hedeflerini belirlemiştir. Ve onlara odaklanarak çalışır. Doğru işleri yapmakla, işlerini doğru yapmak arasındaki farkı bilmektedir. Gerçek bir profesyonel doğru işleri seçmek ve seçtiği işleri doğru yapmak konusunda yeteneklidir.
Profesyonelin bir diğer önemli özelliği zaman yönetimindeki başarısıdır. İşini zamanında bitirmeye, randevularına zamanında yetişmeye ve toplantılarda zamanı etkin kullanmaya büyük önem verir. Bunu kendisine, karşısındakine ve mesleğine duyduğu saygıyla yapar. Planlama ve kontrol yetenekleri gelişmiştir. Kendisini tanımaktadır ve duygularını yönetmeyi de çok iyi bilmektedir.
Profesyoneller mesleklerinin etik değerlerine sahip çıkarlar. Kendilerini ve mesleklerini olumsuz etkileyecek her türlü davranıştan kaçınırlar. Haksız eleştirilere tepki verirler, haklı oldukları yerlerde de haklarını sonuna kadar korurlar.
Gerçek bir profesyonel çalıştığı ortamdaki dengeleri bilen, politik ilişkileri çözümleyebilen ve güç kaynaklarını etkili kullanabilen kişidir. Gerçek bir profesyonel kişisel ve mesleki yetkinliklerini birlikte çalıştığı ekip arkadaşlarıyla birleştirerek ve zenginleştirerek kullanabilme yeteneğine de sahiptir.
Gerektiğinde öncelik alabilme, kararlar verebilme ve bunların sorumluluklarını taşıyabilme cesaretine sahiptir. Gerekli olduğunda da iyi bir ekip üyesi olarak görev ve sorumlulukları paylaşabilmektedir. Kendisine, mesleğine ve organizasyonuna duyduğu saygı nedeniyle gerçek bir profesyonelin kendini geliştirme çabaları da süreklidir. Her zaman daha iyi olmak için yollar olduğunu bilir. Kişisel ve mesleki gelişimi için zaman ve para harcar.
Bir profesyoneli tanımlayan bu açıklamalardan sonra çevremize baktığımızda gerçek profesyonellerin son derece az olduğunu görmek üzücüdür. Ne yazık ki kendisini profesyonel olarak tanımlayan birçok kişi düşünce ve davranış olarak profesyonellikten son derece uzaktır. Kendine güveni kibirden öte değildir. İşine ve mesleğine gösterdiği ilgi çıkarcı, kurumuna bağlılığı ise, göstermelik ve fırsatçıdır.
Bu tür insanlar başkalarını eleştirerek ve suçlayarak kendilerini ön plana çıkarmayı, araya mesafe koyarak farklı olmayı, insanları küçümseyerek yükselmeyi profesyonellik olarak görürler. Profesyonellik adına pahalı giysilerle imaj yaratmaya çalışırlar. Saldırgan ses tonu, mesafeli beden dili ve baskıcı davranışlarla da ne kadar profesyonel olduklarını (!) gösterirler. Gerekmediği durumlarda da jargon kullanarak profesyonel oldukları izlenimini yaratmaya çalışırken iletişim beceriksizliklerini ortaya koymaktadırlar.
Karşısındakinin anlayamadığı teknik terimleri sıkça kullanarak ve Türkçe karşılığı olmasına karşın yabancı sözcüklerle konuşarak profesyonel yönetici imajı verdiklerini düşünürler. Çalıştıkları kuruma saygıları ve bağlılıkları gerçekte düşüktür. Çok sık iş değiştirmelerini profesyonellik olarak tanımlarlar. İş görüşmelerinde sık iş değişikliğinin nedeni sorulduğunda cevapları çoğu kez “Ben bir profesyonelim“ olmaktadır ve bu cevap da onların profesyonelliğin gerçek anlamını bilmediğini kanıtlamaktadır.
