Öğrenci Ürün Dosyası (Portfolyo):
Ürün dosyası, öğrencinin çalışmalarının toplandığı bir dosyadır. Bu dosya, öğrencinin, yüksek kalitede bir düzen içinde oluşturulmuş anlamlı ödevlerini içerir ve öğrencinin en iyi çalışmalarının bir yansımasıdır ( Haladayna,1997).
Ürün dosyasına, öğrencinin haftalık veya günlük yaptığı çalışmalarının içinden seçilen örnekleri ve öğretmenin yaptığı sınav evrakları, resimler, fotoğraflar, boyama, ses veya görüntü kayıt kasetleri, proje çalışmaları, performans ödevleri, kontrol listeleri, dereceli puanlama anahtarları, velilerden gelen bilgiler, araştırma soruları, kavram haritaları, öğrenci görüşlerini yansıtan formlar vb. konulabilir.
Çeşitli amaçlarla öğrenci ürün dosyası hazırlanabilir. Amaçlarına göre öğrenci ürün dosyaları sergileme tipi, belgeleme tipi, sınıf tipi ve değerlendirme tipi ürün dosyaları olarak sınıflandırılabilir. Ölçme ve değerlendirme için uygun öğrenci ürün dosyası “değerlendirme tipi” dosyalardır.
Değerlendirme amaçlı öğrenci ürün dosyası kullanımı, içeriğin belirlenmesi ve değerlendirilmenin yapılması olmak üzere iki aşamalıdır.
Öğrenci ürün dosyası içeriğinin belirlenmesi aşamasında dosyanın amacı ile dosyaya alınacak çalışmaların seçiminde ve değerlendirilmesinde kullanılacak ölçütler belirlenir.
a) Amacın belirlenmesi: Öğretmenin öğrenci ürün dosyasını ne amaçla kullanacağına karar vermesi gerekir. Öğrenci ürün dosyaları aşağıdaki amaçlar için kullanılabilir:
• Öğrencilerin performansları hakkında velilerine bilgi vermek
• Öğrencilerin zaman içerisindeki gelişimlerini görmek
• Bir sonraki sene öğrencilerin öğretmeni olacak olan öğretmene öğrencilerin tipik performans kayıtlarını sağlamak
• Ders programı üzerinde daha çok durulması (geliştirilmesi) gereken konuları
belirlemek
• Öğrencileri notla değerlendirmek
Öğrencilerin belli bir dersteki bir konuyla ilgili örnek çalışmalarını göstermeyi amaçlayan bir öğrenci ürün dosyasının kapsamı, öğrencinin kompozisyon yazma veya sözlü okuma çalışmalarını gösteren bir öğrenci ürün dosyasına oranla daha geniş olacaktır. Eğer öğrenci ürün dosyası öğrencinin konuyla ilgili en iyi çalışmalarını gösterme amaçlı ise, öğrencinin yaptığı çalışmalara yönelik yeni uygulamalar toplandıkça öğrenci ürün dosyasının içeriği değişecektir; ancak, öğrenci ürün dosyasının amacı ne olursa olsun sürecin değerlendirilmesi için öğrencinin yaptığı ilk uygulamalar öğrenci ürün dosyasında saklanacaktır (Airasian, 1994).
b) Ürün dosyasında bulunacak çalışmaların seçiminde kullanılacak ölçütlerin belirlenmesi: Amaca bağlı olarak hangi tür çalışmaların nasıl seçileceği, kimler tarafından toplanacağı, kimlerin karar vereceği, hangi sıklıkta toplanacağı ve nasıl değerlendirileceği önemlidir. Özellikle dosyaya girecek olan çalışmaların belirlenmesi sürecinde, öğrencilerin katılımının sağlanması onlardaki sorumluluk ve sahiplenme duygusunu geliştireceği için önemlidir (Kuhs, 1994).
c) Ürün dosyasındaki çalışmalara ait değerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi :
Dosya içerisinde istenen çalışmaların örnekleri, yaratıcı çalışmalar, deneysel veriler, orijinal modeller, hikayeler ve makaleler gibi çalışma ürünleri vb. yer alabilir. Bu ürünlerden hangilerinin değerlendirileceğinin belirlenmesi ve sınırlandırılması önemlidir. Gerek dosyada yer alacak çalışmaların gerekse bunların içinden değerlendirilecek ürünlerin seçiminde öğretmenlerin öğrencilere aşağıdakilere benzer soruları yöneltebilir.
• Bu çalışma neyi ifade ediyor?
• Bu bölümü, çalışmanı neden ürün dosyasına koymak istiyorsun?
• Neyi iyi yaparsın? En iyi yaptığın şey ne?
• Hangi konuda çok iyi/başarılı olduğunu düşünüyorsun?
• Hangi bölümler, kısımlar geliştirilmeli?
• Tekrar denesen neleri değiştirir, eklerdin?
• Neden bu çalışmayı seçtin? ( Bu çalışmanda en çok neyi beğendin?, Burada senin için önemli olan ne?, Bu yaptığın çalışmaları en iyi ifade eden örnek mi?)
Ayrıca öğretmen her çalışmanın üzerine (yargılamamak kaydıyla) düşüncesini gösteren, çalışmayı tanımlayan, etkinliğin nasıl başladığını açıklayan, parçanın neden seçildiğini anlatan, ders işleme hedefleri açısından çalışmanın ne anlam taşıdığını açıklayan notlar yapıştırabilir.
