GDO nedir? Hangi besinlerde bulunur?
Geçtiğimiz günlerde bir mama markasında GDO tespit edilmesi sonucu bu mama satıştan toplatıldı. Peki nedir bu GDO?
gdo_3005Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, gıda ürünlerinde yüzde 0.9 ve altında genetik yapısı değiştirilmiş organizma (GDO) bulunan gıdaların üretim ve satışına izin verdi. Bunun yanı sıra, geçtiğimiz günlerde ülkemizde çok sık kullanılan ünlü bir mama markasında GDO tespit edilmesi sonucu bu mama satıştan toplatıldı. Peki nedir bu GDO?
Kısaltmanın açılımı Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar. Bir canlının gen diziliminin değiştirilmesi ya da ona kendi doğasında bulunmayan bambaşka bir karakter kazandırılması yoluyla elde edilen canlı organizmalara kısaca GDO adı veriliyor. İlk olarak 1973 yılında üretilen bir bakteri ile keşfedilen GDO, lk transgenik (genetiği değiştirilmiş) ürün olan, uzun raf ömrüne sahip Flavr Savr domatesi 1996 yılında raflardaki yerini aldı.
Genetik Değişim Neden Kullanılmaktadır?
- Endüstri için alternatif kaynaklar geliştirmek.
- Gıdaların besleyici değerini yükseltmek,
- Hasat sonrası kayıpları azaltmak,
-Mevcut türlerdeki ürün miktarını artırmak,
- Ürünleri soğuk, sıcak, kuraklık ve tuzluluk gibi etkenlere karşı daha toleranslı hale getirmek,
- Ürünlerin toprak verimliliğini azaltmasını önlemek,
- Zararlı böceklere dirençli ürünlerle pestisit kullanımını azaltmak
Bu yöntemle elde edilen bitkiler, ilaçlara ya da zararlılara karşı daha dirençli oluyor. Bu da kimyasal böcek ilaçlarının kullanılmasını azaltıyor. Günümüzde mısır ve pamuğun zararlılara, soya ve kanolanın böcek ilaçlarına, papaya ve kabağın da virüslere karşı dirençli olmasında GDO teknolojisi kullanılıyor.
Hangi besinlerde GDO var?
Soya ve mısır nedeniyle geniş bir ürün yelpazesinde GDOlu ürünler kullanılıyor. GDOlu soya; sucuk, salam, sosis gibi kırmızı etin kullanıldığı ürünlerde, et suyu tabletlerde, fındık-fıstık ezmesi, çikolatalı ürünler, çeşitli unlu mamüller, süt tozu, hazır çorbalar ve hayvan yemlerinde kullanılıyor. GDOlu mısırın kullanıldığı alanlarsa; nişasta bazlı tatlandırıcılar yoluyla gazoz, kola ve meyve suları, mısır yağı, bebek mamaları, hazır çorbalar ve hayvan yemlerinde kullanılmaktadır.
GDOnun tarım dışında kullanım alanı neler?
GDOnun kullanım alanı sadece tarımla da sınırlı değil. Hepatit B virisünün aşısı GDOdan elde edilmiş. Şekersiz yiyecekler kullanılan Aspartame maddesinin kaynağı da yine GDO. Aynı zamanda hayvanlardan insanlara hormon aktarılmasında da yine GDO tekniği kullanılıyor.
Türkiyede GDO nasıl denetleniyor?
Türkiyede GDO denetimi malesef henüz yapılamıyor. Elde ettiğimiz bilgilere göre Türkiyede 800e yakın GDOlu madde bulunuyor. GDOu bitkilerin yüzde 99unu soya, mısır, kolza ve pamuk oluşturuyor. Bunların yanı sıra patates, domates, pirinç, buğday, balkabağı, ayçiçeği, yer fıstığı, bazı balık türleri, kasava ve papaya da GDOlu olarak üretiliyor. Muz, ahududu, çilek, kiraz, ananas, biber, kavun ve karpuzda ise çalışmalar devam ediyor.