Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerinize olsun.
Öfkenin kaynağı nelerdir?Bir süre önce "Öğretim bilgi kazandırmak amacıyla yapılan işlemler, eğitim DAVRANIŞ kazandırmak amacıyla yapılan işlemlerdir." tanımlamasını yaparak, davranışları ve davranışları etkileyen duyguları araştırmaya başladım.
Araştırmalarım esnasında ben de dahil çoğu kimsenin
duyguları doğru isimlendiremediğinin veya birbirine karıştırdığının FARKINA VARDIM. Çalışmalarım çerçevesinde daha önce "Neşenin kaynakları nelerdir?" başlıklı bir konu açmıştım.
Konuya yazılan mesajlarda mutlu olmak ile neşeli olmak kavramlarının karıştırıldığını gözlemledim.
Bu konuda öfkenin kaynağının neler olduğu konusunda edindiğim bilgileri paylaşmaya çalışacağım. Katkıda bulunacak arkadaşlara teşekkür ederim.
Öncelikle
genel kabul görmüş öfke kaynaklarını yazmak faydalı olacaktır.
1) Engellenme (Engellenme, istek, ihtiyaç ya da bir davranışın amaca ulaşmasının önlenmesidir.)
2) Rahatsız edici ve hoş olmayan uyaran,
3) Model alma,
4) Memnuniyetsizlik,
5) Kişisel haklara ve benliğe saygı gösterilmemesi
6) Benlik saygısının kaybolması
7) Kabul edilen sosyal normların ihlal edilmesi
Farklı bir kaynak listesi
1. Kişiliğimize saldırıya geçildiğini düşündüğümüz zaman,
2. Kışkırtıldığımız zaman,
3. Hayal kırıklığına uğradığımız zaman,
4. Stres altında olduğumuz zaman,
5. Haksızlığa uğradığımızı düşündüğümüz zaman,
6. Kendimizi ifade edemediğimiz zaman, öfkeleniriz.
- Gözlemlerime göre
öfkelendiğimiz zaman genellikle nedenini bilmiyoruz veya FARKINDA olmuyoruz.Diğer bir deyişle sadece öfkemizi göstermeye odaklanıyoruz, bizi öfkelendiren şeyin ne olduğu hususuna dikkat etmiyoruz.
TRTKOKUL kanalında yayınlanan Kendimi Tanıyorum programında kullanılan bir söz bu durumu çok net olarak ortaya koymaktadır :
- Öfkenin olduğu yerde öğrenilecek birşey vardır.
Öfkelendiğimiz zaman veya sonrasında öğrenmemiz gereken şeyin ne olduğunun FARKINA varabilirsek öfkelenmeyi verimli hale getirmiş oluruz.
- Gözlemlerime göre insanlar en çabuk
TABU kabul ettikleri konuların tartışılmasına öfkelenmektedir.
(TABU: Yasaklanarak korunan nesne, kelime, davranış)
Yasaklamanın sağlam bir temeli varsa tartışılmasının bir zararı olmaması gerekir.
Örnek verecek olursak:
Demokrasinin en iyi yönetim biçimi olduğuna inanan bir kişi başka bir yönetim biçiminin daha iyi olabileceği hususu tartışmaya açıldığında
öfkeleniyorsa, bu durum
o kişinin demokrasiyi bir TABU olarak kabul ettiğinin göstergesidir.Eğer kişi demokrasiyi bir TABU olarak görmüyorsa
öfkelenmez demokrasinin diğer sistemlerden daha iyi olduğunu isbat etmek için açıklamalar yapar.
- Gözlemlerime göre insanları ikinci olarak en çabuk öfkelendiren husus ÖNYARGILI olarak muhatabının kullandığı kelimelere muhatabın yüklediği anlamdan farklı anlam yüklemektir.
Yukarıdaki örneğe devam edecek olursak,
Bir kişinin kişinin padişahlık yönetiminin demokratik sistemden daha iyi olduğunu iddia ettiğini varsayalım.
Padişahlık yönetimini, padişahların astığı astık, kestiği kestik, hiç bir kural tanımayan, kanunu, anayasası olamayan bir yönetim olduğuna inanan bir kişi muhatabın "Padişahlık yönetimi" ile ne kasteddiğini sormadan/öğrenmeden öfkelenir.
Halbuki muhatabı, padişahı "Kanuni" lakabını alacak kadar hak ve hukuk düzenlemesi yapan bir "Padişahlık yönetiminin" savunmasını yapıyor olabilir.
Kişi eğer gerçekten demokratik sistemin en iyisi olduğuna inanıyorsa bunun tartışılmasından korkmaz/öfkelenmez. İnancını savunmak için açıklamalar yapar.
Öfkenin sebebi inancının zayıf olmasındandır.- Öfke kaynaklarından biri de
NİYET OKUMAYA ÇALIŞMAKTIR. Kişiler muhataplarının sözlerinden, başka bir şey söylemeye çalıştığı izlenimine kapılırlar ve henüz söylenmemiş (belki de söylenmeyecek) bir söze öfkelenirler.
Bu durum beni çok güldürür
Örneğimize devam edecek olursak, "Padişahlık yönetimini" savunan kişinin aslında
NİYETİNİN "Şeriat yönetimi" istemek olduğuna inanan kişi "Padişahlık yönetimi" ile ilgili kısmı atlayıp "Şeriat yönetimi" ile ilgili SUÇLAMALAR yapmaya başlar.
Söylenenlerle ilgili açıklamalar yapmayıp, bir iki adım sonrası ile ilgili tahminlerde bulunarak belkide hiç söylenmeyecek sözler için öfke hissetmek benim hiç bir zaman anlayamayacağım bir husustur.
Öfkenin kaynağı olduğunu düşündüğünüz durumlarla ilgili gözlemlerinizi örnek vererek paylaşırsanız çok memnun olurum.