Yöresel Sözlük

Farfara : Çok konuşan, ağzı kalabalık
Fing atmak : Ordan oraya durmadan gitmek
Firik : Sapıyla yakılan Buğday başağının pişen daneleri
Farımak : Yaşlanmak, kocamak
Fetil : Taze yemek için yapılan kalın yufka ekmeği

Gabala : Toptan
Gadinge : Yenge. Amca, dayı veya yakınların eşleri
Gamga : Odun parçası.
Garametli : Talihsiz, kadersiz
Geçmiş : ihtiyarlamış, kocamış. Helva için: fazla kavrulmuş
Gelberi : Tandırdan kül çekmeye yarayan demirden alet
Gejgere : İki kollu küçük sedye
Gevşemek : Geviş getirmek
Gicişmek : Kaşınmak
Gıdik : Keçi yavrusu
Gılik : Ortası delik ekmek
Görümcağız : Küçük görümce
Gursaklı : Kursaklı, izzet-i nefisli, gururlu
Gübür : Çöp, pislik
Gümen : Şüphe, bilinmeyen
Gümenli : Hamile
Güvermek : Otlar için: yeşermek. Bir yere çarpma sonucu vücudun morarması
Güvertme : Ufak çocuklarda çıkan küçük çıban

Harar : Yünden dokunmuş çuval
Hasput : Kağnı tekeri
Hasuda : Aside. Un, yağ, şeker ve su ile yapılan hafif bir tatlı
Havflenmek : Korkmak
Hayvah : Eyvah
Hedik : Haşlanmış buğday. Diş hediği: Diş buğdayı
Helki : Su kovası
Herslenmek : Hırslanmak, kızmak
Hırtlak : Gırtlak
Hızan : Yoksul
Horam : Bir elin kavrayacağı ot
Hozan : Ekin biçildikten sonra tarlada kalan kısmı

Ihmak : Çökmek
Ismarıç : Başkası için alınacak şey, sipariş
İki tek : Az
İleğen : Leğen
İndiriş etmemek : Tenezzül etmemek
İskemi : Sandalye
İşkillenmek : Şüphelenmek
İşmar : Göz kırpma, işaret
İt dirseği : Arpacık
Ivga vermek : Kışkırtmak
İyeşmek : Sürtüşmek, zıt gitmek

Kanatlı : Evin iki yana açılan sokak kapısı
Kanayak : Kadın
Kanlı : Katil
Karış : Beddua
Karmak : Arkasından konuşmak
Kârınsıma : Kâr sayma
Katık : Ayran
Kavramak : El ile ekin yolmak
Kavum hısım : Akrabalar
Kavurma herlesi : Unu yağda hafif kavurup, tuz ve su konularak yapılan çorba
Kaygana : Koyuca yapılan yumurta herlesinin yağda kızartılmasıyla hazırlanan yiyecek
Keçe delen : Çok kuvvetli ve devamlı yağan yağmur
Kehle : Bit
Kelecoş : Peskütan ile yapılan bir çeşit koyuca çorba
Kelik : Eski ayakkabı
Kemçük : Dişsiz
Kenger : Sütünden sakız yapılan ot
Kesek : Tarlada iri ve sert olan toprak parçası
Kesmük : Savurma sırasında buğdayla karışık olan saman
Keşik : Sıra
Kete : İçine kavrulmuş un konularak yapılan yağlı börek
Kıyımsız : Cimri
Kızıllanmak : Kıskanmak
Kızı olacağı : Üvey kızı
Kivra : Kirve, sünnet babası
Kor (Kör) : Çukur, mezar
Kömbe : Eskiden külde pişirilen yağlı kalın çörek
Köp : Kağnının, öküzlerin kuyruklarının altına gelen kısmı
Köremez : Süt yoğurt karışımı bir yiyecek
Kötülemek : Sağlığı bozulmak, hastalanmak
Közlemek : Ateşte kızartmak
Kurcalamak : Karıştırmak
Kuşhana : Ağzı kapaklı, büyük bakır sahan
Küflet : Ev halkı, külfet
Kürük : Eşek yavrusu

Mahana : Bahane
Malamat : Etrafa rezil olmak
Mısmıl : İyi, temiz
Mundar : Murdar. Pis, temiz olmayan
Mundar etmek : Bir şeyi ziyan etmek, bozmak
Müzevir : Fitneci
Nâlet : Lânet
Natır : Kadınlar hamamında hizmet eden kadın görevli
Nekes : Cimri
Nemârek : Neyime gerek
Nemrut : Asık suratlı, çehresiz
Nörüyon : Ne (iş) görüyorsun? Ne yapıyorsun?

Onmak : İyi gün görmek, mutlu ve zengin olmak.
Ovmaç : Yufka ekmeğin parçalanmasıyla yapılan yağlı yemek
Oynaş : Dost
Öcbelemek : Israr etmek, üstüne düşmek
Öndüç : Ödünç
Özelemek : Yoğurdu karıştırarak ezmek

Partalcı : Palavracı
Pehli : Eti kızartılarak yapılan patlıcan yemeği
Pepe : Kekeme
Peskütan : Yoğurdun az un ile pişirilmesiyle hazırlanan kışlık yiyecek Pıskırık : Aksırık
Pin : Kümes
Puhari : Baca

Rapata : Tandıra hamur yapıştırmaya yarayan tutacak
Sâbi : Küçük çocuk
Seğirtmek : Koşmak
Seyip : Başıboş
Sınamak : Denemek
Sınıkçı : Kırık, çıkıkçı
Sınmak : Kırmak
Sille : Tokat
Sitil : Kova
Soharıç : Soğan, yağ ve kıymanın beraber kavrulmuş şekli
Sohum : Lokma. ağza sokulan ekmek parçası
Sokranmak : Söylenmek
Sorutmak : Ayakta durmak
Sünmek : Uzamak
Süyem : Baş parmak ile, işaret parmağı arasındaki uzunluk
Şeremet : Eline çabuk
Şire : Şıra. Tatlılara ekilen şerbet
Şişek : Yaşına değmiş dişi koyun
Şişmek : Şımarmak

Teze gelin : Yeni gelin
Tirit : Yemeğin yağlı suyu
Tohma : Karın şişiren, rahatsızlık veren yemek
Tokaç : Yün, halı ve kilim yıkamak için kullanılan, bir ucu yassı tahta Toklu : Yaşına değmiş erkek koyun
Tökezimek : Bir yere ayağı takılmak
Tummak : Suya batmak
Tutam : Bir elle tutulan kadar
Tutmaç : Kesilmiş hamur, mercimek ve yoğurtla yapılan çorba

Uğmaç : Ekmek ovularak yapılan yiyecek
Uğundurma tutturmak : Birini aç bırakmak
Umma : Lohusaların göğüslerinin şişmesi
Urum : Anadolu
Uruplağ : Eski bir tahıl ölçüsü. (Arpa için yaklaşık 13 kg. Buğday için 16 kg
Üğürlenmek : Kendi kendine söylenerek nazla sallanmak
Üleş : Leş
Ürümek : Havlamak

Variyetli : Zengin, varlığı yerinde olan
Vergili : Evlenmek üzere sözü verilmiş kız
Yağarnı : Sırt
Yahşi : İyi, güzel
Yal : Köpek yiyeceği
Yarımağız : isteksiz
Yarımlağ : Yarım uruplağ
Yaşmak çalmak : Ağzı örtecek şekilde baş bağlamak
Yavan : Yağsız, tatsız, tuzsuz
Yayan : Yürüyerek
Yeğnik : Hafif
Yekinmek : Birden kalkmak
Yemeni : Deriden yapılan hafif ayakkabı
Yeygü : Hayvan yiyeceği
Yoğşumak : Hamurun açılacak kıvama gelmesi
Yumak : Yıkamak
Yumuş : Emir
Yük kemeri : Yüklük. Yatak yorgan konan dolap
Yüz yavuncusu : yüze gülen
Zelve : Öküzün boyunduruğunun çıkmaması için takılan eğri deynek Zerze : Halkalı kapı demiri
Zilingir : Uykusunu alamamış
Zürriyet : Döl, soy

Buyrun Sivas yöresine ait bulabildiğim bütün kelimeler... Eksiklerimizi hemşerilerimiz tamamlar artık...

ben de bu kelimelerin hepsini nerden biliyorum diyorum.ben tokatlıyım da....

Çamaşırhane “donnuk” bulaşık yeri “cağ “
Maviye “gö” beyaza “apbağ”
Çatısız eve “dam” üstünde “loğ”
Zehire de “ağ” derler bizde

Köpege “it”, yavrusu “enik”
Kediye “püsük” katıra “görük”
Kabıza “peklik” ishale “ötürük”
Dam kenarına “süük”derler bizde

Kumaşa “pırtı” iç çamaşıra “don”
Atlete “köynek” elbiseye “fiston”
Duşa “çimmek” salğına “gıran”
Bakır tabağa “sahan “derler bizde

Kadın “avrat”tır eşiyse “gişi”
Nineye “ebe” amcaya “emmi”
Komşuya “gonşu” halaya “bibi”
Şimarana “şimrime! ” derler bizde

Zayıfa “illengeç” balkona “örtme”
Cimriye “mırhız” kepçeye “çomça”
Perişan “sünepe” tepsiye “sini”
Aileye de “horanta” derler bizde

Patates “kerto” camlar “cıncık”
Sahura “zöhür” çizğiye “cızzık”
Tomruğa “zomp ”başörtü “yâlık”
İzmarite de “vızzık” derler bizde

Etli yemek “sulu” çorbaya “şora”
Patlıcana “baldırcan” çöreğe “kömbe”
Mısır ekmeği “taptabu” döğmeye “yarma”
Yoğurtlu yarpuza “toğa” derler bizde

Tavuk kuluçkada “gurk” civcive “cücük”
Mandaya “camuz” yavrusu “boduk”
İyiyse “oflaz” ince bulgur “setik”
Pamuğa da “pambık” derler bizde

Lahana “ilehana” limona “leymun”
Ekşiye “eşki” reyhana “ırahan”
Helvaya “havla” nadasa “velhan”
Mal gübresine “akmun” derler bizde

Tahta terlik “habbap” karşı söz “çemkirme! ”
Süt-yoğurt “ağartı” tencere “kuşgana”
Yük aracına “geçgele” taklit “ökünme”
Kamuoyuna da “el-âlem”derler bizde

“dert! ” deyince “marat! ” tuvalet “hacet”
Sırt çantasına “gazan gabı” ele muhtaç “muhanet”
Feraceye “ızar” rezil olmak “malamat”
Hevesi kaçınca “sıtkım sıyrıldı” derler bizde

Sulu aşa “lepe” gölgeye “duluk”
Saf adam “pehlül” dişiye “gancık”
Kümese “tünek” çürüğe “uluk”
Sebze yerine “avarlık” derler bizde

Baklavaya “paklavu” elmaya “alma”
Sıcak “ısıcak” küçük baltaya “çalta”
Yabancı “yadırğı” mısır lepesi “basta”
Buğday ölçeğine “silme”derler bizde

Dişi ata “kısrak” böceğe “böcük”
Birdahaya “galan” doğruya “essah”
Naneye “yarpuz” giyeceğe “esbap”
Çocuk severken de “ırık” - “tombak” derler bizde

Çuvala “seklem” fark etmeye “teh düşmek”
Nemli tarla “darbız” şerbete “şirincelik”
Ondan sonra “imi dime” tamamen “bi demlik”
Ahır penceresine “temek” derler bizde

Karlı-pekmez 'garsambaç' çoban 'sığırtmaç'
Sıpaya 'kürrük' gübrede oynanan 'köküç'
Oklava 'oklâç' çeviren 'evreeç'
Pekmezli tatlıya 'omaç' derler bizde

Mutfak 'ocaklı yer' yumurta “bıdık”
Şekli bozuk 'meymenetsiz' kadın küfrüdür 'yoluk'
Söz bilmeze 'elevetsiz' kiler 'zahralık'
Kızdırırsan 'batasıca! ' derler bizde

Şimale “guz”,damada “güvâ”
Boğulma “bosukma” kaburgaya “eyâ”
Gözetmeye “kişifleme” sıkışınca “gısıkma”
Canı sıkılınca da “dışlığım gelmiyo! ” derler bizde

Mustafa’ya “musduk” ayşeye “anşa”
Garibana “sefil” babaya “ağa”
Dağların şahıdır ahh! şu “Binboğa”
Göksun’a hep “Gösün” derler bizde

Hasretin düştü de herşeyden ayrı
'Arı-sili' olmuşsa gamsızım gayri
Yazmakla bitiremem bu “menşur” diyarı
'Gına getirme'den; dillen! ,şahlan! bari –

kahraman maraş göksun