Dilimizi Kullanırken Özen Gösterelim!

Şu ana kadar konu ile alakalı okuduğum tüm mesajlarda,hepimizin aynı dertten muzdarip olduğunu anladım.Yazarken ve konuşurken ke-
sinlikle kullandığımız kelimelere,kelimelerin anlam bütünlüğü ifade etmesine ve tabii ki noktalama işaretlerine dikkat etmek gerekiyor.
Ama sizlerde katılacaksınız ki,televizyon ve radyo kanallarının özentiden uzak,argo ve anlamı tam çözülemeyen birtakım kelimelerden oluşan yayınları,özellikle konuşma dilimizin bozulmasına ve yazık ki
konuşur gibi yazılmasına neden oluyor.Bazı köşe yazarlarının bile,bu konuda dikkatsiz davrandığını şaşkınlıkla izliyoruz.
   Son söz;işimiz zor ama,imkansız değil...Bu kirliliği biz eğitimciler azaltabiliriz.Saygılar!

Türkçe'nin Üstünlükleri

Türkçe diğer dillerden üstün bir dil olduğu tarışılmaz bir gerçekken nedense bunu kendimize dahi inandırmanın güçlüklerini yaşıyoruz. Yüzyıllardır bu kadar hor görülmesine rağmen hala ayakta durabiliy orsa bu durum en başta dilimizin ne kadar güçlü olduğunu göstermez mi? Bir gün Türkçenin üstünlüklerini arkadaşlarımla konuşurken içlerinden biri "Türkçe bizim kendi dilimiz onu savunmak ve korumak için üstün olması gerekmez" demişti. Evet çok haklı üstün olmasa da sahip çıkmamız gerekirdi çünkü bizim dilimiz. İşte size tesbit edebildiğimiz kadarıyla Türkçenin üstünlüklerini anlatan bir kaç madde..

1-Önce insan: Dünyadaki yaygın dillerin bir çoğunda insan ile eşya arasında fark yoktur, cinsiyet ayırımı vardır. Oysa Türkçemizde bütün insanlar eşittir ve diğer doğa varlıklarından farklıdır. Örnek olarak şu cumleye bakın "İnek ve yavrusu otluyor." Benzeri bir cümlede özne insan olduğunda şu şekil oluşacaktır "Anne ve çocuğu yemek yiyorlar." Bu iki cümle birbirler ine çok benziyor fakat dikkat ederseniz yüklemin sonunda lar takısı sadece insanlar sözkonusu olduğunda ekleniyor . Bir dilin insana önem vermesi ve cinsiyet ayrımı yapmadan her insanı eşit kabul etmesi üstün bir özellik değil de nedir. En azından bu özellik sayesinde sözlerinde üçüncü tekil şahıs geçen bütün şarkılar ve türküler hem kadınlar hem de erkekler tarafından rahatlıkla söylenebilmektedir.

2-Kelime türetme yeteneği: Eklemeli dillerin en güzel özelliklerinden biri kelime üretme imkanlarının çok geniş olmasıdır. Kökten kelime türetildiği gibi türetilmiş kelimeler e yeniden ekleme yapma imkanı bulunmakt adır.

3-Türkçede kelimeler e vurgu sayesinde anlatım gücü çeşitliliği sağlanabilir. Örneğin "Onu buradan atmalıyım". Cümlesinde her kelimeye ayrı ayrı vurgu yapalım, göreceğiz ki hangi kelimeyi vurgulars ak o unsura daha fazla dikkat çekmiş oluyoruz. Kimi buradan atmalısın? Sorusuna yanıt "Onu buradan atmalyım". Onu nereden atmalısın sorusuna yanıt; Onu buradan atmalıyım. Onu ne yapmalısın sorusuna yanıt; Onu buradan atmalıyım.

4- Gizli sözcük zenginliği: Türkçede genelde kullanılmayan bir çok gizli kelime vardır. Genelde kullanılmayan kelimeler dilin parçası sayılır mı hiç diyeceksi niz. Başka dillerde sayılmayabilir ama Türkçede sayılmalıdır. Eğer bir kişi bu gizli kelimeyi kullanaca k olursa karşıdaki de bunu anlayacak olursa nede sayılmasın. Sözcük köklerini ve isim yapan ekleri terketmed iğimiz sürece gizli kelimeler de bizi terketmez, her an kullanılmayı beklerler . Türkçenin binlerce yıl ayakta kalabilme sinin sırrı da belki burda yatmaktadır. Türkçede atıl bekleyen kelimeler o kadar çoktur ki bazı dillerin kelime sayısından bile fazladır. Gizli olan ve olmayan kelimeler e örnek verelim; Ver kökünden vergi türetilmiştir günümüzde kullanılmaktadı r yani gizli bir kelime değildir, oysa al kökünden algı kullanılmamaktadı r, "dilenci insanlard an algı topluyord u" cümlesi sizce ne manaya geldiği az çok anlaşılmıyor mu algı= sadaka değil mi?. Duy kökünden duygu, gör kökünden görgü kullanılmaktadı r, dur kökünden durgu ise kullanılmamaktadı r. "Trafik durgusuna yakalandım" gibi bir cümle kurduğumuzda (ilk defa kullanıldığı için tuhaf gelebilir) bu cümlenin de ne manaya geldiğini anlayabil iriz. Gizli kelimeler im sayısı sadece köklerle sınırlı değil, bir ekle yetinmeyi p ikinci ve üçüncü eklemeler yaparak aynı kelime üzerinde kelime türetme olasılık sayısını arttırmak mümkündür. Durguluk, durguç, durgucuk vs.

5- Kelime haznesi konusunda gizli kelimeler in katkısından yukarıda bahsetmiştik. Bir de kelime haznesini artıran fakat bir çoğu sözlüklerimizde yer almayan Türkçenin cümle içindeki geçici kelimeler i vardır. "Sigarasında bir kaç içimlik yer kalmıştı" cümlesindeki içimlik kelimesin de olduğu gibi.

6- Türkçede kelimeler cümle içinde çok değişik yerde kullanılabilir. Cümledeki yerine bağlı olarak farklı bir anlam kazanan cümle aynı kelimeler le değişik ifadeler sağlamaktadır . "Gökteki yıldız parlıyordu" ile "Yıldız gökte parlıyordu" aynı anlamı taşımaz. Bu şekilde kullanımlar Türkçede çok yaygındır. Bir çok dilde ise kelimeler in yerini değiştirmek hem kolay değildir hem de değiştirilse bile anlamda farklılık meydana gelmez.

7-Türkçe kendini ispat etmiş en eski diller arasındadır. Doğal şartlara uyum gösteremeyen canlı türleri yok olmaktadır. Türkçe terkedilm eye çalışılmış (osmanlıcada olduğu gibi) fakat kendini toparlayıp yeniden canlanmıştır. Günümüzde Türkçe kadar köklerine bağlı bir dil çok azdır. Avrupa dillerini n geçmişi 400-500 yıllıktır. Belki 200 yıl sonraki dünya yüzeyinde birbirini anlamayan fakat ingilizce konuşan değişik halklar olacaktır çünkü bu gün dahi ingilizce çok yerde farklılaşmaktadı r. Zaten latince aynı akibete uğrayarak çatallaşmış fransızca, almanca, ingilzce dilleri meydana gelmişti. Türkçe yine köklerine bağlı olarak ayakta durabilec etir ( yeter ki terkedilm esin) . Binlerce yıl geçmesine rağmen dünyadaki Türkçe konuşan insanların dilleri latin dillerind eki örnekteki gibi ayrı diller olarak değil farklı lehçeler olarak kabul edilmekte dir.

8- Türkçe olduğu gibi yazılan-yazılabilen bir dildir. Bir sesi ifade ederken tek bir harf kullanılmaktadı r. Bu açılardan okuma yazma öğrenimi, proğramlama dili (henüz ciddi bir çalışma yok), bilimsel isimlendi rmelerde (çok az kullanılsa da) üstünlük taşımaktadır.

9-Ses uyumu: Ünlü ünsüz uyumu, kelime sonlarına gelen eklerden sonra bazı harflerin yumuşaması gibi özellikler Türkçenin ses olarak kulağa hoş gelen bir dil olmasına sebep olmaktadır. Üstelik insan doğasına en uygun sesleri barındırmaktadı r. Bazı kasıtlı yanlış dayatmala rın aksine Türkçe şarkı, şiir ve edebiyat için en uygun dildir.

            (Alıntıdır)

Çok haklısınız.İnsan kendini kaptırıp gidiyor, yazarken.Ama Türkçe 'nin  doğru kullanımına biz dikkat etmezsek bunu öğrencilerimizden de bekleyemeyiz.(Bu arada ,ben doğru Türkçe kullandım mı?Bana en zor gelen konu 'anlatım bozuklukları' idi.)

Türkçe'nin doğru kullanılmasından bahsediliyor da, hiç kimse yabancı sözcüklerden arındırılması gerektiğini açıklamıyor. Ben okuduğum bir mesajı zor anladım. Bence bu konuda da biraz duyarlı olalım.
En azından kendi fikrim bu.

Türkçe'ye gereken önemi göstermeliyiz.
Bir millet dilini koruduğu sürece varolur...

Hocam gerçekten çok güzel bir payaşım.
Teşekkürler.

Maalesef Türkçe Artık Doğru Kullanılmıyor.bence Bunda Televizyonun Etkisi Büyük. Belki Dalga Geçmek Amacıyla  bazı Kelimeler Abartılı,bazıları Uzatılarak Konuşuluyor Ama;örnek Alan İnsan Da Yok Değil.
bu Konuda Biz Öğretmenlere İş Düşüyor.
ben Elimden Gelen Titizliği Gösteriyorum.umarım Herkes De Bu Sorumluluğu Taşıyordur.

Arkadaşlar, şu anda NTV de dilimiz hakkında konuşuluyor. İzlemenizi tavsiye ederim.

Bu siteyi ilk ziyaret ettiğimde, forumdaki arkadaşların düzeyli bir biçimde sohbet etmeleri ilgimi çekmişti ve hemen siteye üye oldum. Tabiki Türkçemiz çok yozlaşmaya başladı. Yabancı kelimelerin çok kullanılması ve bunun insanların diline yerleşmesinde televizyonun etkisi büyük. Özellikle öğrencilerin konuşmalarını bir süre dinlediğinizde çok farklı bir türkçe ile karşılaşıyorsunuz. Biz eğitimciler olarak öğrencilerimizi sık sık uyaralım ve Türkçe'mizi koruyalım arkadaşlar.

Oktay Sinanoğlu'nun "Bye Bye Türkçe"  adlı kitabını herkes okumalı bence

bir dilin hakemi halktır

Karamanoğlu Mehmet Beyi Arıyorum.
Göreniniz, bileniniz, duyanınız var mı?
Bir ferman yayımlamıştı;
Bu günden sonra divanda, dergahta, bergahta, mecliste, meydanda,
Türkçe'den başka dil konuşulmayacak diye, Hatırlayanınız var mı?
Dolanın yurdun dört bir yanını,
Çarşıyı, pazarı, köyü, şehri
Fermana uyanınız var mı?

Nutkum tutuldu, şaşırdım, merak ettim, Dolandığınız yerlerdeki Türkçe olmayan isimlere, Gördüklerine, duyduklarına üzüleniniz var mı?

Tanıtımın demo,  sunucunun spiker,  Gösteri adamının showman, radyo sunucusunun discjokey,
Hanım ağanın first lady  olduğuna şaşıranınız var mı?

Dükkanın store, bakkalın market, torbasının poşet, Mağazanın süper, hiper, gros market  Ucuzluğun damping olduğuna kananınız var mı?
Ilan tahtasının billboard, sayı tabelasının skorboard,  
Bilgi akışının brifing, bildirgenin deklarasyon, Merakın, uğraşın hobby olduğuna güleniniz var mı?

Bırakın eli, özün bile seyrek uğradığı,
Beldelerin girişinde wellcome,  
Çıkışında good-bye  okuyanınız var mı?
Korumanın, muhafızın body-guard,  Sanat ve meslek pirlerinin duayen,
Itibarın, saygınlığın prestij  olduğunu bileniniz var mı?

Seki'nin, alanın platform, merkezin center, Büyüğün mega, küçüğün mikro, sonun final, Özlemin, hasretin nostalji olduğunu öğreneniniz var mı?
Iş hanımızı plaza, bedestenimizi galleria,Sergi yerlerimizi center room, show room,
Büyük şehirlerimizi , mega kent diye gezeniniz var mı?

Yol üstü lokantamızın fast-food,  Yemek çeşitlerimizin mönü  olduğu yerlerde, Hesabını, adisyon  diye ödeyeniniz var mı?

Iki katlı evinizi dubleks, üç katlı komşu evini tripleks,  Köşklerimizi villa, eşiğimizi antre,
Bahçe çiçeklerini flora diye koklayanınız var mı?

Sevimlinin sempatik, sevimsizin antipatik, Vurguncunun spekülatör, eşkiyanın mafya,  Desteğe, bilemediniz koltuk çıkmağa sponsorluk diyeniniz var m?'

Mesireyi, kır gezintisini picnic,  Bilgisayarı computer, hava yastığını air-bag, Pekalayı, olur'u okey  diye söyleyeniniz var mı?
Çarpıcı, önemli haberler flash haber,
Yaşa, varol sevinçleri oley oley  Yıldızları star  diye seyredeniniz var mı?

Vırvırık dağının tepesindeki köyde, Cafe-show  levhasının altında,
Acının da acısı, neskaaaave içeniniz var mı?

Toprağımızı, bayrağımızı, inancımızı çaldırmayalım derken,
Dilimizin çalındığını, talan edildiğini,
Özün, el diline özendiğine içi yananınız var mı?

Masallarımızı, tekerlemelerimizi,
Şarkılarımızı, türkülerimizi, ninnilerimizi kaybettik. Türkçe'miz elden gidiyor, dizini döveniniz var mı?

Karaman oğlu Mehmet Bey'i arıyorum,
Göreniniz, bileniniz, duyanınız var mı'
Bir ferman yayınlamıştı...
Hayal meyal hatırlayıp da sahip çıkanınız var mı?

 Arkadaşlar ,ençok ta sınıfta ders anlatırken ,öğrencilerle sohbet ederken buna çok dikkat etmemiz gerekiyor.

Karamanoğlu Mehmet Beyi Arıyorum.
Göreniniz, bileniniz, duyanınız var mı?
Bir ferman yayımlamıştı;
Bu günden sonra divanda, dergahta, bergahta, mecliste, meydanda,
Türkçe'den başka dil konuşulmayacak diye, Hatırlayanınız var mı?
Dolanın yurdun dört bir yanını,
Çarşıyı, pazarı, köyü, şehri
Fermana uyanınız var mı?

Nutkum tutuldu, şaşırdım, merak ettim, Dolandığınız yerlerdeki Türkçe olmayan isimlere, Gördüklerine, duyduklarına üzüleniniz var mı?

Tanıtımın demo,  sunucunun spiker,  Gösteri adamının showman, radyo sunucusunun discjokey,
Hanım ağanın first lady  olduğuna şaşıranınız var mı?

Dükkanın store, bakkalın market, torbasının poşet, Mağazanın süper, hiper, gros market  Ucuzluğun damping olduğuna kananınız var mı?
Ilan tahtasının billboard, sayı tabelasının skorboard,  
Bilgi akışının brifing, bildirgenin deklarasyon, Merakın, uğraşın hobby olduğuna güleniniz var mı?

Bırakın eli, özün bile seyrek uğradığı,
Beldelerin girişinde wellcome,  
Çıkışında good-bye  okuyanınız var mı?
Korumanın, muhafızın body-guard,  Sanat ve meslek pirlerinin duayen,
Itibarın, saygınlığın prestij  olduğunu bileniniz var mı?

Seki'nin, alanın platform, merkezin center, Büyüğün mega, küçüğün mikro, sonun final, Özlemin, hasretin nostalji olduğunu öğreneniniz var mı?
Iş hanımızı plaza, bedestenimizi galleria,Sergi yerlerimizi center room, show room,
Büyük şehirlerimizi , mega kent diye gezeniniz var mı?

Yol üstü lokantamızın fast-food,  Yemek çeşitlerimizin mönü  olduğu yerlerde, Hesabını, adisyon  diye ödeyeniniz var mı?

Iki katlı evinizi dubleks, üç katlı komşu evini tripleks,  Köşklerimizi villa, eşiğimizi antre,
Bahçe çiçeklerini flora diye koklayanınız var mı?

Sevimlinin sempatik, sevimsizin antipatik, Vurguncunun spekülatör, eşkiyanın mafya,  Desteğe, bilemediniz koltuk çıkmağa sponsorluk diyeniniz var m?'

Mesireyi, kır gezintisini picnic,  Bilgisayarı computer, hava yastığını air-bag, Pekalayı, olur'u okey  diye söyleyeniniz var mı?
Çarpıcı, önemli haberler flash haber,
Yaşa, varol sevinçleri oley oley  Yıldızları star  diye seyredeniniz var mı?

Vırvırık dağının tepesindeki köyde, Cafe-show  levhasının altında,
Acının da acısı, neskaaaave içeniniz var mı?

Toprağımızı, bayrağımızı, inancımızı çaldırmayalım derken,
Dilimizin çalındığını, talan edildiğini,
Özün, el diline özendiğine içi yananınız var mı?

Masallarımızı, tekerlemelerimizi,
Şarkılarımızı, türkülerimizi, ninnilerimizi kaybettik. Türkçe'miz elden gidiyor, dizini döveniniz var mı?

Karaman oğlu Mehmet Bey'i arıyorum,
Göreniniz, bileniniz, duyanınız var mı'
Bir ferman yayınlamıştı...
Hayal meyal hatırlayıp da sahip çıkanınız var mı?

Sayın Hocam yazı çok hoşuma gitti. Ve bir zamanlar bilmiyorum diye utandığım kelimelerden, şimdi kullanıyor olduğum için utanç duydum ve bunu burada itiraf etmekten de utanmıyorum. Dilimizi kullanırken özen göstermeliyim diyerek önce kendimden başlıyorum. Saygılar

Sayın Hamdiküçükgül hocam sizin bu yazdıklarınıza katılmamak elde değil malesef almış bir yabancı hayranlığı gidiyor.Güzel dilimiz Türkçe'mizi unutuyoruz galiba.Bunun içinde biz öğretmenlere büyük görevler düşüyor.

ERGENEKONCELAL ve TMurat öğretmenlerim, sitenize Assos28 öğretmenimin katkıları ile üye oldum. Güzel ve kaliteli bir site olduğu küçük bir inceleme sonucunda hemen fark ediliyor. Yalnız sitede dikkatimi çeken bir kaç konu var. Eminim bir tek ben değil tüm meslektaşlarım güzel Türkçemiz'in doğru, yerinde ve etkili bir şekilde kullanılması konusunda gerekli çabayı gösteriyorlardır. Fakat bazen okuduğum yazıların bir eğitimciye ait olduğuna inanmakta zorlanıyorum. Nokta, virgül, özel ad, büyük harf, küçük harf... Hiç bir kural yok. Oysa bu tür siteler buraları ziyaret eden her tür insana örnek teşkil etmeli.
Bir diğer konu da bu kadar çok üyesi olan ve hergün yüzlerce meslektaşımızın ziyaret ettiği bu sitede çalışma ve döküman paylaşımının yeterli düzeyde olmaması son derece üzücü. Evet yeri geldiği zaman sitelerde sohbet edip, zaman geçirebiliriz, ama paylaşımlarımızı da esirgememeliyiz diye düşünüyorum. Herkese sevgiler...

Evet, yazarken daha dikkatli olmamız gereğini anlatan güzel bir yazı örneği.