04/09/2012 SALI UZAKTAN EĞİTİM SINIFTA POZİTİF DAVRANIŞLARIN YÖNETİMİ
(Pozitif davranışın tanımı Pozitif davranışın amacı Pozitif davranışın gerekçeleri Pozitif davranış uygulamaları )Doç. Dr. Necati CEMALOĞLU
"Bir adam okyanus sahilinde yürüyüşyaparken, denize telaşla bir şeyler atan birine rastlar. Biraz daha yaklaşınca bu kişinin, sahile vurmuş denizyıldızlarını denize attığını fark eder ve "Niçin bu denizyıldızlarını denize atıyorsun?" diye sorar. Topladıklarını hızla denize atmaya devam eden kişi, "Yaşamaları için" yanıtını verince, adama şaşkınlıkla: "İyi ama burada binlerce denizyıldızı var. Hepsini atmanıza imkân yok. Sizin bunları denize atmanız neyi değiştirecek ki?" der. Yerden bir denizyıldızı daha alıp denize atan kişi, "Bak Onun İçin Çok Şey Değişti," karşılığını verir.
Örgütsel davranış, bireyin örgüte getirdiği, örgütün kuralları ve etkileşimin sonucunda oluşan davranışlardır. Birçok davranışı, çevremizden öğreniriz. Kavga etmeyi, yardım etmeyi, dostluğu, sevgiyi ve saygıyı… Açıkgöz olmayı,kıyaslanmayı, ödül - ceza, rekabet etmeyi… Külyutmaz olmayı,tertipli olmayı, etik davranışları, meraklı olmayı, vefayı…İşgörenler, örgüte seçilirken kullanılan ölçütler, onların örgütsel davranış örüntüsünü belirler. İşgörenler pek çok davranışı çevrelerinden örgüte taşır. Örgütte karşılaştıkları davranışlarla bu davranışları birleştirirler. Örgütsel davranışı başka neler etkiler? Akıl, kültür, şartlar, en iyi - en uygun, takım çalışması, paradigma, güdülenme, hiyerarşi…Kalıplanmış insanın dış dünya, toplum ve başkalarının beklentileri ile olan ilişkisi, kendi özüyle olan ilişkisinden daha baskındır. Kişilik özellikleri; katı/sert, aşırı sorumlu, içe dönük, duygusal, düzensiz, şüpheli/paranoid, şüpheci, ımpulsive (düşünmeden hareket eden, düşüncesiz). Sol beyin; veri toplama ve anlam katma, rasyonel düşünme, uzun vadeli plân yapma, geçmişin üzerinde daha çok duran, soğuk, keskin, köşeli, mesafeli, sert, katı kuralcı, eğer - fakat sözcüklerini çok kullanır, anlama - erteleme, ben merkezci... Sağbeyin; kelime ve sayı, duygusal, sıcaklık ve yakınlık, "hemen" ve "şimdi", aceleci, hedonist, geleceğe odaklaşır. Birey çıkmazda olduğunda, anlaşılmadığını hissettiğinde, tehdit algıladığında, benliğine doğrudan saldırıldığını hissettiğinde bunlardan etkilenir.
Örgütsel davranışta öncelikle kendinizi, diğer çalışanları tanıyınız. James Baldwın; "Çaba sarfedilen her şey değişmez, fakat çaba sarfetmeden de hiç bir şey değişmez" der. Sınırlarınızı zorlayın… Örgütsel hastalıklar; mobbing, tükenmişlik, çatışma, örgütsel sessizlik… İşarkadaşım, hakkımda dedikodu yapıyor, susuyorum. Hakaret etmeyin, duygularınızı dile getirin, ben dilini kullanın, özsaygıyıgeliştirici dil kullanın. dik durun, diklenmeyin, etkin beden dilini kullanın.
Eğitimde disiplin, öğrencilerin kurallara uyma zorunluluğudur.
Öğretmenlerin zamanlarının %50’den fazlası,istenmeyen öğrenci davranışlarıyla uğraşmak ve onları çözmekle geçer.
İlk izlenim Öğrencinin;
• Öğrenciliğe, • Okula, • Öğretmenine, • Arkadaşlarına,• Derslere, ilişkin ilk izlenimi, tutumu önemlidir.
Disiplin;
Okul yöneticisinden,
• Okulun programından,
• Diğer öğretmenlerden,
• Diğer öğrencilerden,
• Eğitici olmayan personelden,
• Okulun fiziksel yapısından,
• Öğrencilerin boş zaman aktivitelerinden,
• Okulun çevresinden ayrı düşünülemez.
Öğrenciyi tanımak;
Öncelikle;
• Öğrencinin bilişsel,
• Öğrencinin duyuşsal,
• Öğrencinin psiko-motor özellikleri,
• Öğrencinin ailesi,
• Öğrencinin sosyo-kültürel çevresi iyi bilinmelidir.
Eğitimcilerin; Hangi durumlar, bu okulda disiplin sorunu yaratabilir? Sorusunu kendilerine sormaları gerekir. “En sorunlu disiplin yaklaşımı, sorun ortaya
çıkınca çözme yaklaşımıdır”.
Sorunlu öğrenciler bilinmeli, okulun bu öğrencilere yönelik, sağaltım programı olmalıdır.
Her öğrencinin kendisini ifade edebileceği, becerilerini sergileyebileceği, varlığını
kanıtlayabileceği ortamlar yaratılmalıdır.
Varlığını kanıtlayamayan öğrenci, büyük bir olasılıkla dikkat çekmek için, disiplin dışı davranışlar sergileyebilir.
Davranış Analizi: • Davranış öncesi,• Davranış,• Davranış sonrası
Öğretmen, farkında olmadan olumsuz davranışı pekiştirebilir.
Olumsuz davranışı görmezden gelmek,olumsuz davranışın sönmesini sağlar.
Her öğrenci kabul edilmek ve ait olmak ister.
Öğrenciler bu aşamada; • Dikkat çekmek,• Güç mücadelesi,• Öç alma,
• Yetersizlik, içinde olabilirler.
Öğrencilere gerçekleri göstermek gerekir. Ancak bu yolla davranışlarından
sorumlu olmayı öğrenirler.
Öğrencilere; • Seçenekler sunun,• Nasihat vermeyin,• Kararlara ortak edin,
• Kuralları kendileri hazırlasın,• Mantıklı çıkarımları kendileri yapsın.
İki önemli tuzak; • Eleştiri tuzağı • Yardım tuzağı
Öğrencilerin davranışları nasıl değiştirilir?
• Öğrencilerin her olumlu davranışını görün, ödüllendirin.
• Öğrencilerin olumsuz davranışlarını görün,gördüğünüzü fark ettirin ama tepkide bulunmayın.
Öğrencilere, • Olumsuz davranışın yansımalarını, sonuçlarını fark ettirin.
• Olumlu / olumsuz davranışlarla ilgili empati yapmasını sağlayın.
• Gerektiği hallerde, davranışların gerekçelerini, öğrencilere buldurun.
Kuralların hazırlanması
Okul ve sınıf kurallarındatutarlılığı sağlayın
Kuralları açık ve anlaşılır biçimde ifade edin
Kuralların gerekçelerini oluşturun
Kuralları olumlu biçimde ifade edin
Kurallar listesini kısa tutun Kural belirlemeye Öğrencilerin katılımını sağlayın.
Kuralların uygulanması ve izlenmesi
• Tutarlı davranmak,
• Model olmak,
• Sık sık kuralları hatırlatmak,
• Yaptırım uygulamak.
Yaptırımlar;anında, tutarlı ve mantıklı olarakuygulanmadıkça, kural koymak öğretmenin otoritesini zayıflatır.
Disiplin problemlerinin önlenmesi: • Öğretmen Özellikleri
– ilgi, samimiyet, değer ve önem
– Öğrencileri sorumluluk gösterme yeterliğine sahip görme ve sorumlu tutma
– Kendine ve başkalarına saygı
Öğretmenin temel yönetim becerileriÖrgütleme
Ders akışını düzenleme
Rutin olmaktan çıkma
Soruna odaklaşma
Sınıfa hakim olmak…• Sınıfı etkin bir şekilde izleme ve bunu
öğrencilere hissettirme
– Sınıfta bulunduğu yeri (pozisyon) iyibelirleme
– Öğrencilerle göz kontağı kurma
• Konulan kuralları etkin bir şekilde uygulama
• Problem öğrencileri ve problemin kaynaklarını belirleme
Dalga Etkisi Olumlu davranışlar için dalga etkisi yaratınız.
Etkin iletişim; • Beden dili• “Sen” dili yerine “ben” dili
• “Özsaygıyı” geliştirici dil• Etkin dinleme
Etkili sınıf yönetiminin temel dayanakları…
Koşulsuz kabul: Seni bir birey olarak kabul ediyorum.
Koşulsuz sevgi: Seni olduğun gibi seviyorum.
Duyarlı olma: Senin dünyanı anlamaya çalışıyorum.
Taktir ve teşvik: Sana güveniyorum.
“SEN” MESAJI YERiNE “BEN” MESAJI KULLANMA
SEN DiLi Çok kabasın, her zaman sözümü kesiyorsun. Çocuk gibi
davranıyorsun, kes şu ağlamayı.
BEN DiLi Konuşmaya başladığımda sözümü bitirmemi beklemediğinde çok
rahatsız oluyorum. İsteklerini ağlayarak dile getirmenden
hoşlanmıyorum.